Żądanie umieszczenie pracownika w ewidencji pracy w szczególnych warunkach nie przysługuje związkowi zawodowemu

Aneta Mościcka
Aneta Mościcka
09.10.2012AKTUALNE

Żądanie umieszczenie pracownika w ewidencji pracy w szczególnych warunkach nie przysługuje związkowi zawodowemu


Związek zawodowy nie może żądać umieszczenia pracownika w ewidencji wykonujących prace w szczególnych warunkach, ani też pełnić funkcji pełnomocnika w takiej sprawie - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.


W sprawie, którą rozpoznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 31 lipca 2012 r., sygn. akt IV SA/Gl 1284/11 związek zawodowy złożył skargę do Państwowej Inspekcji Pracy w związku z nieumieszczeniem przez pracodawców w sporządzonych wykazach stanowisk pracy kilkunastu pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych. Skargę wniesiono na podstawie pisemnych pełnomocnictw udzielonych związkowi zawodowemu przez zainteresowanych pracowników. Chodziło m.in. o pracowników zatrudnionych na stanowiskach dozoru i nadzoru przeróbki mechanicznej węgla oraz konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla.


Inspektor pracy odmówił wszczęcia postępowania w tej sprawie argumentując to tym, że związek zawodowy nie jest uprawniony do posiadania statusu strony tego postępowania. Art. 41 ust. 6 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656 z późn. zm.) w przypadku nieumieszczenia w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (dalej ewidencja) daje pracownikowi prawo złożenia skargi do Państwowej Inspekcji Pracy.


Zdaniem inspektora pracy osobą, która ma prawo złożyć skargę do PIP na brak umieszczenia w ewidencji może być jedynie pracownik, który nie został w niej umieszczony. Inspektor PIP stwierdził też, że w zakresie nieuregulowanym w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy postępowanie w sprawie nieumieszczenia w ewidencji jest prowadzone na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.), według których pełnomocnikiem strony może być jedynie osoba fizyczna, posiadająca zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że pełnomocnikiem nie może być żaden inny podmiot, w tym związek zawodowy.


Związek zawodowy odwołał się od decyzji organu pierwszej instancji do okręgowego inspektora pracy. W odwołaniu podkreślono, że na mocy ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 r., nr 79, poz. 854 z późn. zm.) związki zawodowe są upoważnione do reprezentowania i obrony zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych interesów pracowników. Zakres tej reprezentacji obejmuje wszelkie sprawy dotyczące warunków pracy i płacy oraz statusu socjalno-bytowego zatrudnionych. Ponadto, na podstawie art. 23 ustawy o związkach zawodowych sprawują one kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy oraz uczestniczą, na zasadach określonych odrębnymi przepisami, w nadzorze nad przestrzeganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Organizacje związkowe mają też prawo do występowania do organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego lub pracodawcy ze skargami, odwołaniami, zażaleniami oraz zarzutami i postulatami.


Okręgowy inspektor pracy oddalił odwołanie związku zawodowego, a sprawa na skutek skargi organizacji związkowej trafiła do rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.


Sąd oddalił skargę. W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że zgodnie z przepisami k.p.a. strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych (art. 33 § 1 k.p.a.). Wobec tego związek zawodowy, jako podmiot posiadający osobowość prawną, nie może pełnić roli pełnomocnika strony w postępowaniu administracyjnym. Sąd zgodził się z organami PIP, że w świetle przepisów ustawy o emeryturach pomostowych postępowanie w sprawie nakazania umieszczenia pracownika w ewidencji pracy w szczególnych warunkach może zostać wszczęte jedynie w wyniku skargi pracownika, który nie został w ewidencji umieszczony.


Sąd stwierdził także, że w omawianej sprawie nie zachodzi możliwość potraktowania skargi związku zawodowego jako żądania wszczęcia postępowania z urzędu ze względu na „szczególnie ważny interes strony", ponieważ nie ma przeszkód (np. losowych, czy też zdrowotnych), aby sami pracownicy zainicjowali postępowanie w sprawie braku wpisu w ewidencji pracy w szczególnych warunkach.

Autor: 


Aneta Mościcka
dziennikarz, prawnik,
specjalista w zakresie prawa pracy

Autor
Aneta Mościcka
Prawnik z odbytą aplikacją sądową, od 2000 roku dziennikarka. Specjalizuje się w prawie: pracy, cywilnym, gospodarczym oraz prawie, związanym z nieruchomościami.