Czy zachorowanie na COVID-19 może być uznane za chorobę zawodową?

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
06.07.2020AKTUALNE

Czy zachorowanie na COVID-19 może być uznane za chorobę zawodową?

Koronawirusem można zarazić się praktycznie wszędzie. Jednak gdy jest się pracownikiem służby zdrowia, branży handlowej, usługowej czy urzędnikiem mającym bezpośredni kontakt z klientem, petentem prawdopodobieństwo zarażenia się wzrasta. Rodzi się zatem pytanie, jeżeli zarazimy się koronawirusem w pracy, czy będzie można mówić o chorobie zawodowej? Zobacz, jak obecnie wygląda kwestia uznawania zarażenia się COVID-19 za chorobę zawodową.

Choroba mająca związek z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 nie jest na chwilę obecną wprowadzona do wykazu chorób zawodowych zawartego w rozporządzeniu Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych. Niezależnie od powyższego choroba wywołana zakażeniem koronawirusem może być rozpatrywana w kategoriach choroby zawodowej, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

Choroba zawodowa

Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

Aby dane schorzenie mogło być uznane za chorobę zawodową muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki:

  1. Rozpoznane przez upoważnioną jednostkę orzeczniczą schorzenie powinno odpowiadać chorobie ujętej w wykazie chorób zawodowych.

  2. Schorzenie powinno być spowodowane czynnikami szkodliwymi dla zdrowia występującymi na stanowisku osoby zainteresowanej albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

Zgłoszenie choroby zawodowej

Procedura związana ze zgłoszeniem choroby zawodowej uregulowana jest w przepisach rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych. Przywołane rozporządzenie określa wykaz chorób zawodowych oraz sposób i tryb postępowania dotyczący zgłoszenia podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych.

Z definicji choroby zawodowej wynika, że choroba zawodowa powinna być ujęta w wykazie chorób zawodowych. Wykaz chorób zawodowych zawartych w rozporządzeniu zawiera wśród chorób zawodowych „choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa” – bez określenia okresu, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym.

Trzeba zauważyć, iż zobowiązujący od lat wykaz chorób zawodowych nie uległ w ostatnim czasie modyfikacji związku z epidemią COVID-19

Z całą pewnością koronawirus ma charakter zakaźny, uwzględniając drogę jego przenoszenia. Problematyczną kwestią może się jednak okazać stwierdzenie bezsporne lub z dużym prawdopodobieństwem, że choroba została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy. Z całą pewnością koronawirus może występować w szeroko rozumianym środowisku pracy, jednak jego obecność nie ogranicza się wyłącznie do tego środowiska – do zarażenia koronawirusem i wystąpienia szeregu następstw z tym związanych może dojść praktycznie w każdym miejscu w którym przebywają osoby, które są jego nosicielami.

Ważne

W przypadku pracowników placówek medycznych przyjmuje się, iż wykonują oni prace w warunkach szczególnego narażenia na choroby zakaźne – tym samym wykazanie związku między zachorowaniem a wykonywaną pracą nie powinno być szczególnie problematyczne.

Stanowisko Ministerstwa Zdrowia w sprawie uznania choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2 za chorobę zawodową.

Warto jednak przywołać pismo Ministerstwa Zdrowia z 21 kwietnia 2020 r. w odpowiedzi na stanowisko Prezydium Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych z 1 kwietnia 2020 r. w sprawie uznania choroby zakaźnej wywołanej u pielęgniarki lub położnej wirusem SARS-CoV-2 za chorobę zakaźną (zawodową).

Ważne

Z przywołanego pisma wynika, iż wykaz zakażeń i chorób zakaźnych stanowiący załącznik do ustawy, jak i objęcie przepisami ustawy innego zakażenia czy choroby zakaźnej w drodze rozporządzenia Ministra Zdrowia, nie stanowi zamkniętego katalogu tych zakażeń czy chorób zakaźnych w celu orzekania o chorobie zawodowej.

Na podstawie powyższego poglądu można zatem uznać, iż jak najbardziej istnieje podstawa do wszczynania postępowań w ramach relacji koronawirus – choroba zawodowa. Dodatkowo z treści przywołanego pisma wynika, iż stwierdzenie choroby zawodowej w przypadku COVID-19 obywa się na takich samych zasadach jak w przypadku innych chorób zakaźnych.

Uwaga!

Jeżeli więc, między zarażeniem a wykonywanymi obowiązkami służbowymi będzie można wykazać związek przyczynowo-skutkowy, wówczas będzie podstawa uznania COVID-19 kategoriach choroby zawodowej.

Przykład
Uwzględniając charakter pracy, np. pracowników placówek medycznych, którzy wykonują swoje obowiązki w warunkach szczególnego narażenia na wirus SARS-CoV-2, można przyjąć, iż w ich przypadku zgłoszenie choroby zawodowej będzie jak najbardziej zasadne.

Podstawa prawna 
  • art. 235, art. 2351, art. 236 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U z 2019 r. poz. 1040 ze zm.),

  • § 1, § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1367).

  • pismo Ministerstwa Zdrowia ZPM.6131.23.2020.MS

Autor: 

Sebastian Kryczka

Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.