NIK o pomysłach przekazania uprawnień UDT na prywatne podmioty

14.02.2017AKTUALNE

NIK o pomysłach przekazania uprawnień UDT na prywatne podmioty

Najwyższa Izba Kontroli, po skontrolowaniu Urzędu Dozoru Technicznego, negatywnie wypowiedziała się na temat pomysłu przekazania uprawnień z zakresu czynności kontrolnych i dozoru technicznego na podmioty prywatne. Takie rozwiązanie w opinii NIK, i na przykładzie innych państw europejskich, mogłoby negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo użytkowania urządzeń i maszyn. 

Jeszcze nie czas na otwarcie i urynkowienie zadań polskiego Urzędu Dozoru Technicznego (dalej: UDT) stwierdziła Najwyższa Izba Kontroli (dalej: NIK). 

Jak czytamy na stornach NIK, w ekspertyzie opracowanej przez Instytut Sobieskiego w  Warszawie postulowano wprowadzenie elastycznego, transparentnego i  zobiektywizowanego mechanizmu ustalania stawek opłat za wykonanie czynności dozoru technicznego w celu zmniejszenia kosztów tego dozoru, bez obniżania standardów bezpieczeństwa.

W tej samej ekspertyzie pojawił się postulat zwiększenia zakresu delegowania uprawnień do świadczenia usług dozoru na inne podmioty, w tym prywatne.

Jednak UDT opowiada się za utrzymaniem państwowej kontroli nad bezpieczeństwem technicznym urządzeń. Oczywiście zauważa też konieczność poprawy obecnie istniejącego modelu. Mając to na uwadze przygotowuje propozycje zmian w ustawie o dozorze technicznym, które zredukują obciążenia przedsiębiorców, w szczególności w zakresie badania urządzeń stwarzających mały poziom zagrożeń.

Dlaczego nie prywatyzować nadzoru technicznego?

Przesłanką przemawiającą za utrzymaniem państwowej kontroli nad bezpieczeństwem urządzeń technicznych mogą być dane European LIfts Association (ELA) dotyczące dźwigów osobowych i  schodów ruchomych. Wynika z nich, że liczba wypadków w państwach o wolnorynkowych zasadach przeprowadzania inspekcji jest większa niż przy zachowaniu państwowej kontroli (dane w promilach).

  1. dźwigi: wskaźnik wypadkowości (liczba wypadków/liczba dźwigów)
    Polska - 0,11‰, Niemcy - 0,16‰, Wlk. Brytania - 0,34‰, Francja - 0,88‰,
  2. schody ruchome: wskaźnik wypadkowości (liczba wypadków/liczba  schodów ruchomych)
    Polska - 0,36‰, Niemcy - 0,80‰, Wlk. Brytania - 3,4‰.Francja - 5,9‰,

Z danych tych wynika, że liczba wypadków przypadająca na liczbę zainstalowanych dźwigów i schodów ruchomych jest kilkukrotnie większa w państwach o wolnorynkowym podejściu do inspekcji, w porównaniu do liczby  wypadków w Polsce, gdyż jest ona ograniczana poprzez skuteczny system dozoru.

Ważne

Dodatkowo NIK podkreśla, że ze względu na brak koordynacji takiej jaka ma miejsce w przypadku państwowego systemu dozoru, duża część urządzeń technicznych w ogóle nie jest badana. 

Według organizacji bezpośrednio zaangażowanych w sprawy dozoru, w Niemczech nie przeprowadza się w ogóle badań od 20% (wg Lift Journal) eksploatowanych dźwigów osobowych. Z kolei według francuskiego ministerstwa w 2014 roku przeprowadzono badania kontrolne jedynie 11 proc. dźwigów (zbadano 58 750 z 545 000 zainstalowanych dźwigów).

Ponadto w przypadku kontroli w państwach o uwolnionym systemie dozoru technicznego, wiele dźwigów zostaje w każdym roku zatrzymanych ze względu na niebezpieczeństwo dalszej eksploatacji. 

Liczba zatrzymanych dźwigów w stosunku do liczby wszystkich eksploatowanych dźwigów w europejskich państwach kształtuje się na poziomie:

  • w Niemczech - 13,04 % (Lift Journal);
  • we Francji - 7,6% (cytowany wyżej dokument ministerstwa), a
  • w Polsce - 0,4% (decyzje negatywne Urzędu Dozoru Technicznego).

Według NIK te wszystkie rażąco różne wskaźniki mogą wskazywać, że system wolnorynkowy inspekcji jest mniej skuteczny, w dodatku nie zapewnia koordynacji badań (wysoki procent niebadanych urządzeń). W konsekwencji powoduje to, że na rynku są eksploatowane niebezpieczne urządzenia techniczne (czego dowodzi większa liczba wypadków, ale i wyższy odsetek urządzeń zatrzymanych po badaniach technicznych).

Zdaniem NIK dozór techniczny to specyficzny obszar działalności, który poprzez ścisłe i głębokie związki ze strategicznymi gałęziami gospodarki oraz wpływ na bezpieczeństwo obywateli, nie może podlegać ocenie wyłącznie w oparciu o czynniki ekonomiczne.

Źródło: NIK

Słowa kluczowe:
dozór technicznyUDT