Nowe wymogi użytkowania urządzeń energetycznych

Rozporządzenie ministra gospodarki z 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz.U. z 2013 r., poz. 492) dotyczy urządzeń energetycznych, czyli urządzeń,instalacji i sieci, w rozumieniu przepisów prawa energetycznego, stosowanych w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw lub energii.

Przepisy rozporządzenia nie będą miały zastosowania do prac wykonywanych:

• w podziemnych zakładach górniczych – w zakresie uregulowanym przepisami prawa geologicznego i górniczego;

• przy urządzeniach i instalacjach energetycznych w obiektach jądrowych, o których mowa w przepisach prawa atomowego;

• przy urządzeniach energetycznych powszechnego użytku.

  Prace eksploatacyjne przy urządzeniach energetycznych będą musiały być wykonywane zgodnie z instrukcjami eksploatacji zawierającymi miedzy innymi:

• zasady postępowania w razie awarii oraz zakłóceń w pracy urządzenia,

• wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy i przepisów przeciwpożarowych dla danej grupy urządzeń energetycznych, obiektów

• oraz wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją danego urządzenia, identyfikację zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska naturalnego związanych z eksploatacją danego urządzenia energetycznego.

Prowadzący eksploatację będzie mógł upoważnić osobę lub osoby do wykonywania w jego imieniu określonych działań związanych w wydawaniem poleceń, koordynacją prac oraz dopuszczeniem do prac. W tym celu będzie prowadzony wykaz wskazanych wyżej osób upoważnionych.

Jeżeli w zamkniętym wnętrzu urządzenia energetycznego mogą gromadzić się lub występować pary cieczy lub gazy stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa, przed każdym wejściem do zamkniętego wnętrza tego urządzenia trzeba będzie dokonać pomiaru stężenia par cieczy lub gazów w tym wnętrzu oraz sprawdzić, czy to stężenie nie przekracza dopuszczalnych wartości określonych w przepisach dotyczących najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy lub wartości określonych w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.

W przypadku, gdy nie jest możliwe obniżenie stężenia par cieczy lub gazów poniżej ww. wartości, rozpoczęcie i prowadzenie prac eksploatacyjnych będzie możliwe po zapewnieniu odpowiednich środków ochronnych, zawartych w instrukcji prowadzenia tych prac.

Czynności oraz wyniki pomiarów będzie trzeba rejestrować. Prace eksploatacyjne w kotłach oraz w komorach, kanałach i rurociągach sieci cieplnych nie będą mogą być wykonywane w temperaturze powyżej 40°C.

Osobom usuwającym awarie w kotłach oraz w komorach, kanałach i rurociągach sieci cieplnych w temperaturze powyżej 40°C będzie trzeba zapewnić napoje chłodzące i środki obniżające temperaturę powietrza oraz środki ochrony indywidualnej, przerwy w pracy i miejsce odpoczynku, ustalane indywidualnie w zależności od warunków i specyfiki pracy.

Rozporządzenie reguluje także zasady postępowania przy eksploatacji, między innymi, instalacji cieplnych wymagających ich wyłączenia z ruchu, jak również przy pracach przy rurociągach, armaturze lub hydrotechnicznych urządzeniach odcinających, wymagających wyłączenia ich z ruchu oraz prac w rurach ssących turbinach wodnych, pompoturbinach i turbinach wodnych umieszczonych w komorach otwartych oraz komorach odwodnień.

Rozporządzenie określa też minimalne odstępy w powietrzu od nieosłoniętych urządzeń i instalacji elektrycznych lub ich części znajdujących się pod napięciem, wyznaczające zewnętrzne granice strefy prac.

Uziemienie urządzeń i instalacji elektrycznych będzie musiało być umieszczone w taki sposób, aby praca była wykonywana w strefie ograniczonej uziemieniami i co najmniej jedno uziemienie musi być widoczne z miejsca wykonywania pracy.

Przepisy zawierają też wykaz prac eksploatacyjnych stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, które należy wykonywać na podstawie pisemnego polecenia. Chodzi tu np. o prace:

• wewnątrz niebezpiecznych przestrzeni zamkniętych, komór paleniskowych kotłów, kanałów spalin, elektrofiltrów, absorberów, walczaków kotłów, kanałów i lejów zsypowych, rurociągów sieci cieplnych oraz w zbiornikach paliw płynnych i gazowych;

• wewnątrz zasobników węgla lub biomasy oraz zasobników pyłu węglowego lub biomasy;

• niebezpieczne pod względem pożarowym wykonywane w strefach zagrożenia wybuchem.

Szczegółowy wykaz prac stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego będzie musiał być ustalony i aktualizowany w oparciu o przepisy wydane na podstawie art. 237¹⁵ Kodeksu pracyoraz wyniki identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka związanego z zagrożeniami, mogącymi wystąpić podczas wykonywania prac.

Polecenie pisemne wykonywania pracy będzie wydawane przez prowadzącego eksploatację lub osoby przez niego upoważnione. Będzie ono musiało zawierać:

• numer polecenia;

• określenie osób odpowiedzialnych za organizację oraz wykonanie pracy;

• określenie zakresu prac do wykonania i strefy pracy;

• określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przygotowania i wykonania poleconych prac;

• wyznaczenie terminu rozpoczęcia i zakończenia prac oraz przerw w ich wykonaniu.

Wskazane wyżej pisemne polecenie będzie trzeba przechowywać przez okres nie krótszy niż 30 dni od daty zakończenia pracy.

Rozporządzenie nakłada ponadto obowiązek ustalenia koordynatora (w rozumieniu art. 208 Kodeksu pracy), jak również określenie zakresu jego obowiązków i sposobu ich realizacji.

Do obowiązków koordynatora będzie należało przede wszystkim:

• ustalenie harmonogramu prac uwzględniającego zadania wszystkich zespołów realizujących prace, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia ich wykonywania;

• zapewnienie współpracy osób kierujących pracami zespołów i osób nadzorujących te prace;

• ustalenie sposobu łączności i sposobu alarmowania w sytuacji zaistnienia zagrożenia lub awarii.

  Zgodnie z przepisami omawianego rozporządzenia, jeżeli podczas sprawdzenia zabezpieczenia strefy pracy zostanie stwierdzone pogorszenie warunków bezpieczeństwa w strefie pracy, wznowienie pracy może nastąpić po doprowadzeniu warunków do wymaganego poziomu bezpieczeństwa.

Z dniem 24 października br. straci moc obecnie obowiązujące rozporządzenie ministra gospodarki z 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. nr 80, poz. 912).