Przyczyną wypadku może być brak badań lekarskich

W sprawie, rozpoznanej przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z 22 marca 2012 r. (sygn. akt I UK 402/11) ZUS odmówił Stanisławowi P. prawa do jednorazowego odszkodowania wobec niestwierdzenia, że udar mózgu był wypadkiem przy pracy 26 września 2005 r. Ubezpieczony odwołał się od decyzji Zakładu do sądu okręgowego. Podkreślał, że udar mózgu był następstwem silnego stresu i przeciążenia fizycznego

Sąd okręgowy oddalił odwołanie, ustalił brak związku pomiędzy pracą a zachorowaniem w oparciu o 3 opinie medyczne biegłych sądowych, które były zgodne, co do braku takiego związku. Sąd wskazał, że zarzut Stanisława P., iż nigdy się nie leczył i nie chorował, stąd tylko stres i ciężka pracy fizyczna wywołały udar, nie były słuszne, bo to właśnie brak wczesnego rozpoznania schorzeń doprowadził do wystąpienia udaru. Zdaniem sądu, gdyby Stanisław P. poddawał się choćby profilaktycznie badaniom odpowiednio do wieku, to prawdopodobnie uniknąłby skutków, jakie nastąpiły 26 września 2005 r. Udar mózgu nie był wywołany okolicznościami na które powołuje się ubezpieczony, a jedynie chorobą naczyń mózgowych, zaburzeniami w gospodarce lipidowej.

Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej Stanisława P. do rozpoznania.

W uzasadnieniu sąd podkreślił, że SNprzyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne. W omawianej sprawie ubezpieczony wystąpił natomiast o interpretację przepisów, a nie z zagadnieniem prawnym.

Sąd Najwyższy stwierdził, żewypadek przy pracy wymaga ustalenia powiązań między tym zdarzeniem, a przyczyną zewnętrzną, pochodzącą spoza organizmu poszkodowanego pracownika. Za zewnętrzną przyczynę wypadku może być uznane dopuszczenie pracownika do pracy na podstawie zaświadczenia lekarskiego zawierającego oczywiście błędną ocenę jego zdrowia.

Wynikający z art. 229 § 4 Kodeksu pracy zakaz dopuszczenia pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego o jego zdolności do pracy oznacza, że pracodawca musi wiedzieć, że pracownik jest osobą niezdolną do pracy, przy czym to na pracowniku ciąży obowiązek dostarczenia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego istnienie lub brak przeciwwskazań do zatrudnienia na danym stanowisku. Dopuszczenie pracownika do pracy na podstawie aktualnego orzeczenia lekarskiego może zyskać charakter przyczyny zewnętrznej jako elementu definicji wypadku przy pracy w zasadzie tylko w sytuacji, w której pracodawca nakazuje daną pracę, nie uwzględniając treści zaświadczenia obejmującej przeciwwskazania do jej wykonywania.

W związku z zakazem dopuszczenia pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego jako zewnętrzną przyczynę wypadku można więc także potraktować dopuszczenie do pracy bez przeprowadzenia badań kontrolnych lub na podstawie nieaktualnego zaświadczenia albo w przypadku oczywistej błędności tego orzeczenia, czyli możliwości potraktowania go w taki sposób, jakby nie istniało. Dopuszczenie do pracy w takich warunkach wiąże się przyczynowo z zaistniałym wypadkiem, ponieważ pracownik nie ma wówczas właściwej ochrony przed szkodliwymi przy stanie jego zdrowia warunkami pracy – pod warunkiem jednak, że pracodawca ma świadomość takiej sytuacji. W konsekwencji, za zewnętrzną przyczynę może być uznane dopuszczenie do pracy tylko wtedy, gdy aktualnego zaświadczenia lekarskiego nie było albo zawierało ono oczywiście błędną ocenę zdolności do wykonywania pracy i gdy błąd ten mógł być łatwo dostrzeżony przez pracodawcę – podkreślił Sąd Najwyższy.