Przegląd stanowisk pracy poza komisją bhp

Obowiązek zapewnienia pracownikom profilaktycznej opieki zdrowotnej jest niezależny od tego, czy pracodawca zatrudnia 1, 10, 100 czy 251 pracowników. Oznacza to konieczność zawierania umów między pracodawcami, zobowiązanymi w szczególności do zapewniania praktycznych badań lekarskich oraz innych świadczeń zdrowotnych, a podstawowymi jednostkami służby medycyny pracy.

Obowiązek zawarcia umowy z podstawową jednostką służby medycyny pracy dotyczy każdego pracodawcy. Każdy pracodawca ma bowiem obowiązek zapewnienia profilaktycznych badań lekarskich pracownikom. Jednak komisja bhp, jako organ opiniodawczy i doradczy, nie jest organem obowiązkowym w każdym zakładzie pracy.

W skład komisji bhp wchodzą, w równej liczbie, przedstawiciele:

 a) pracodawcy, w tym:

• pracownicy służby bhp

• i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami,

 b) pracowników, w tym:

• społeczny inspektor pracy.

Do zadań komisji bhp należy zaliczyć:

• przegląd stanowisk pracy,

• okresową ocenę stanu bhp,

• opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym,

• formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy,

• współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków w zakresie bhp.

W przeglądach stanowisk pracy, realizowanych przez komisję bhp, ma prawo i obowiązek uczestniczyć lekarz medycyny pracy, sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

W praktyce może powstać wątpliwość, czy przeglądy realizowane w ramach komisji bhp są jedynymi przeglądami stanowisk pracy, jakie mogą być przeprowadzone z udziałem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną?

W celu rozstrzygnięcia powyższego dylematu, należy odwołać się do przepisów ustawy o służbie medycyny pracy.  Dokładnie do art. 12 ustawy o służbie medycyny pracy. Mówi on, że umowa między pracodawcami — podmiotami obowiązanymi do zapewnienia profilaktycznej opieki zdrowotnej — a podstawową jednostką służby medycyny pracy powinna odnosić się w szczególności do kwestii:

• zapewnienia udziału w komisji bezpieczeństwa i higieny pracy działającej na terenie zakładu pracy,

• zapewnienia możliwości przeglądu stanowisk pracy, w celu dokonania oceny warunków pracy.

Czy lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami może dokonywać przeglądów warunków pracy tylko w ramach prac w komisji bhp? Czy dodatkowe uprawnienie do przeglądu stanowisk pracy przyznane jest lekarzowi wyłącznie gdy w zakładzie pracy nie funkcjonuje komisja bhp?

Żaden przepis, regulujący umowy między pracodawcą a jednostką medycyny pracy, nie ogranicza możliwości przeglądu stanowisk pracy, wyłącznie do pracy w komisji bhp.

Uwzględniając powyższe, pracodawca nie powinien ograniczać możliwości „inspekcyjnych” lekarzy sprawujących profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.  Czyli powinni mieć oni możliwość dokonywania przeglądów warunków pracy, nie tylko w ramach działań w komisji bhp.

Co w sytuacji, gdyby pracodawca chciał ograniczyć możliwości kontrolne lekarza medycyny pracy? Przepisy tego bezpośrednio nie regulują. Jednak pracodawca musi pamiętać, że służba medycyny pracy współpracuje w szczególności z:

• Państwową Inspekcją Pracy,

• Państwową Inspekcją Sanitarną,

• oraz innymi organami nadzoru i kontroli warunków pracy.

Ograniczenie kompetencji kontrolnych lekarzy medycyny pracy może zatem sprawić, że w zakładzie zjawi się inspektor PIP. Natomiast jego kontrola może być bardziej dotkliwa niż wizytacja przeprowadzona przez lekarza medycyny pracy, z którym pracodawca ma podpisaną umowę.