Jak prawidłowo zrealizować obowiązek zapewnienia posiłków profilaktycznych?

Jak wiemy przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów zobowiązują pracodawcę do zapewnienia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnych posiłków – wydawanych ze względów profilaktycznych.

Zapewnienie posiłku profilaktycznego, który powinien spełniać powyższe parametry to często spore wyzwanie organizacyjne dla pracodawcy. Uwzględniając możliwe problemy logistyczne związane z zapewnianiem pracownikom posiłków profilaktycznych, warto wiedzieć, że tam gdzie pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej pracy przez pracownika lub ze względów organizacyjnych, wówczas powinien zapewnić albo:

• bony, talony, kupony oraz inne dowody uprawniające do otrzymania na ich podstawie posiłku (od 2 lipca 2019 r.)
  
• możliwość przyrządzania posiłków przez pracownika we własnym zakresie – z otrzymanych produktów.

Oznacza to, że względy organizacyjne lub związane z rodzajem wykonywanej pracy mogą przekształcić obowiązek wydania posiłku przez pracodawcę w obowiązek zapewnienia możliwości skorzystania z posiłku w punktach gastronomicznych lub stworzenia warunków umożliwiających samodzielne przygotowanie posiłku – z produktów przez pracodawcę nieodpłatnie udostępnionych.

W przypadku gdy pracodawca zdecyduje się na jedno z powyższych alternatywnych rozwiązań jakim jest umożliwienie samodzielnego przyrządzenia posiłku z produktów przez siebie udostępnionych, powinien udostępnić nie tylko same produkty ale i infrastrukturę umożliwiającą przygotowanie posiłku. Wiąże się to z obowiązkiem zapewnienia odpowiednich warunków higieniczno-sanitarnych – zarówno w ramach procesu samodzielnego przyrządzania posiłku jak również jego spożywania.

Produkty psujące się w pokojowej temperaturze powinny być przechowywane w lodówce. Niezbędna wydaje się również kuchenka – skoro przepisy wyraźnie wskazują na posiłki gorące, które tym samym nie powinny mieć temperatury otoczenia.

Niedopuszczalną sytuacją, która może nosić znamiona dyskryminacji będzie zapewnienie infrastruktury na poziomie niewystarczającym, która umożliwi samodzielne przygotowanie posiłków profilaktycznych tylko niektórym pracownikom.

Bardzo czeto w głowach pracodawców rodzi się pomysł aby alternatywą dla posiłku profilaktycznego mogą były kanapki, przekazane przykładowo przed rozpoczęciem pracy. Pomysł ten jednak nie realizuje obowiązku pracodawcy zapewnienia posiłków profilaktycznych pracownikom.

Tak więc, kanapki, zimne nóżki oraz podobne „przekąski” przekazane przez pracodawcę przed lub na początku rozpoczęcia pracy nie wpisują się w pojęcie „dania gorącego”.

Należy pamiętać, że pracownicy nie mają prawa do ekwiwalentu pieniężnego za posiłki profilaktyczne. Tym samym pracodawcy mogą mieć wątpliwości, jak w takim wypadku przedstawia się możliwość zapewnienia posiłku profilaktycznego za pośrednictwem punktów gastronomicznych. Odnosząc się do powyższego problemu należy przyjąć, że opłacanie usług realizowanych przez punkty gastronomiczne w żadnym razie nie wiąże się z wypłatą ekwiwalentu pieniężnego za posiłki. Czym innym jest bowiem ekwiwalent – który obejmowałby koszty zapewnienia posiłków, w tym ich wydania, które mogłyby być przeznaczane przez pracowników na dowolny cel – a czym innym opłata skierowana bezpośrednio na zakup posiłków profilaktycznych w punktach gastronomicznych.