Przepisy bhp przy budowie, przebudowie i remoncie jednostek pływających

W ostatnich dniach dużo mówi się o jednostkach pływających (zwłaszcza jednej). Jedne pływają na powierzchni wody, inne funkcjonują zgodnie z przeznaczeniem między powierzchnią a dnem, jeszcze inne w wyniku splotu określonych okoliczności toną. W części przypadków zatopione statki czy okręty można podnieść z dna, wyremontować i poddać pracom modernizacyjnym. W typowych jednak przypadkach to co zatonęło, szczególnie w znacznej odległości od brzegu zostaje tam stając się siedliskiem podwodnej fauny i flory będąc atrakcją dla nurków. Niestety jest to jednocześnie tykająca bomba ekologiczna.

Abstrahując od okrętów wojennych, aby zminimalizować ryzyko nieprzewidzianych zdarzeń z udziałem jednostek pływających, jak również w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób uczestniczących w ich budowie przebudowie czy remoncie, niezbędne jest odwołanie się nie tylko do podstawowych zasad bezpiecznej pracy wynikających z kodeksu pracy czy rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp. Prace przy jednostkach pływających z uwagi na liczne zagrożenia muszą być realizowane pierwszej kolejności na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z 30 maja 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy budowie i przebudowie oraz remoncie jednostek pływających.

Z pozoru przywołane rozporządzenie może mieć charakter niszowy, w szczególności zestawiając je z takimi aktami wykonawczymi, jak rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bhp czy rozporządzenie w sprawie szkolenia w dziedzinie bhp. Jednak przepisy przy budowie przebudowie oraz remoncie jednostek pływających są na bieżąco kontrolowane przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. Dotyczy to oczywiście pracodawców oraz podmiotów niebędących pracodawcami którzy uczestniczą w procesie budowy, przebudowy oraz remontów jednostek pływających.

Przywołane rozporządzenie normuje wymagania bhp przy budowie i przebudowie oraz remoncie jednostek pływających. Jednak nie ma zastosowania w sytuacji gdy jednostka pływająca stosuje napęd jądrowy. Oczywiście ten rodzaj napędu nie jest dominujący. Tak więc, rozporządzenie ma zastosowanie do przeważającej większości przypadków prac związanych z budową, przebudową oraz remontem zarówno statków morskich, śródlądowych, jak również jednostek lub obiektów pływających specjalnego przeznaczenia.

Podczas budowy, remontu oraz przebudowy jednostek pływających mogą mieć miejsce prace szczególnie niebezpieczne. Zdefiniowane one zostały w sposób szczególny w przywołanym rozporządzeniu – nawiązując jednak do zasad ogólnych w tym zakresie.

Co ciekawe, z jednej strony przepisy rozporządzenia nie mają zastosowania do jednostek pływających z napędem jądrowym. Z drugiej strony jednak do pracy szczególnie niebezpiecznej zaliczają prace, podczas których istnieje niebezpieczeństwo napromieniowania substancjami radioaktywnymi. Zapewne chodzi tutaj o stosowanie urządzeń wytwarzających promieniowanie, o których mowa w rozdziale 7 rozporządzenia. Jest tam mowa o pracy przy użyciu:

• izotopów promieniotwórczych,

• urządzeń laserowych oraz

• aparatury rentgenowskiej.

Komentowane rozporządzenie reguluje ogólne zasady bhp odnoszące się między innymi do kwestii łączności, dokumentacji rozmieszczenia sprzętu przeciwpożarowego, prac uciążliwych dla otoczenia, maszyn innych narzędzi pracy, jak również właściwego oświetlenia. Dalsza część rozporządzenia to w szczególności prace pożarowo niebezpieczne, kwestie transportu wewnątrzzakładowego, prace na wysokości, instalacji energetycznych oraz gazów technicznych.

Podstawą prawną wydania rozporządzenia w sprawie bhp przy budowie i przebudowie oraz remoncie jednostek pływających jest kodeks pracy. Sprawia to, iż przestrzeganie przepisów tego szczegółowego aktu może być zweryfikowane przez inspektorów pracy. Wszelkie uchybienia z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy będą skutkowały wydawaniem nakazów administracyjnych. Część z nich będzie mogła być wydana jeszcze zanim kontrola się zakończy. Dotyczy to przypadków bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia osób uczestniczących w pracach. Pozostałe nakazy będą miały charakter terminowy. O fakcie ich realizacji trzeba będzie inspektora powiadomić. Brak takiego zawiadomienia sprawi, iż znacznie szybciej dojdzie do kontroli sprawdzającej, która rozpocznie się od weryfikacji czy to co inspektor zarządził w czasie kontroli wcześniejszej zostało właściwie zrealizowane.