Inspektor sanitarny może nakazać wyposażenie pracownika w obuwie robocze.

Anna Słowińska
Anna Słowińska
13.06.2019AKTUALNE

Inspektor sanitarny może nakazać wyposażenie pracownika w obuwie robocze.

Jeżeli z ustaleń poczynionych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego na podstawie analizy stanu faktycznego oraz dokumentacji, w tym oceny ryzyka zawodowego, wynika, że ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne oraz bhp pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie obuwie robocze, może on wydać decyzję nakazującą wyposażenie pracowników w takie obuwie.

Skrócony stan faktyczny

Zgodnie z informacją zawartą w dokumentacji oceny ryzyka zawodowego, osoby zatrudnione w sklepie Sp. z o.o. na stanowisku kasjer-sprzedawca wykonywały pracę w pomieszczeniach hali sprzedaży i zaplecza magazynowego, w wymiarze 8 godzin. Praca na tych stanowiskach polegała m.in. na wykładaniu towaru na regały sklepowe, transportowaniu asortymentu z magazynu, przy użyciu wózków paletowych, transportowych i drabin. Charakter pracy wskazywał na to, ze stosowanie przez pracowników obuwia własnego jest na tych stanowiskach niedopuszczalne. Ponadto obuwie pracowników, jako obuwie całodzienne, noszone przez 8-10 godzin na dobę, powinno spełniać wysokie wymagania wytrzymałościowe i higieniczne, decydujące o trwałości i komforcie użytkowym. Poza tym pracownicy pracujący w obuwiu własnym, wykonując swoje czynności zawodowe, mogą być narażeni na dyskomfort psychiczny i fizyczny. W takich warunkach pracy pracodawca skazywał pracowników na przymus noszenia obuwia własnego, które nie zabezpieczało ich przed uszkodzeniami mechanicznymi i które mogło również powodować nadmierne pocenie się stóp. Pracownicy byli ponadto narażeni na alergie skórne i choroby stóp. Na podstawie dokonanych ustaleń i zebranego materiału dowodowego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny po przeprowadzeniu postępowania kontrolnego wydał decyzję nakazującą wyposażenie pracowników w obuwie robocze na wskazanych stanowiskach pracy.

Rozstrzygnięcia organów w tej sprawie

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny (dalej: PWIS), po rozpatrzeniu wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (dalej: PPIS) w zakresie nakazującym Sp. z o.o., wyposażyć w obuwie robocze pracowników sklepu, odmówił stwierdzenia jej nieważności. Od powyższej decyzji PWIS pełnomocnik pozwanej wniósł odwołanie do Głównego Inspektora Sanitarnego (dalej: GIS). GIS utrzymał w mocy decyzję PWIS. Uzasadniając swoje stanowisko tym, że nie zaistniała żadna z przesłanek nieważności decyzji.

Ważne

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny ustalił, jakie konkretne warunki pracy zostały naruszone i jak miałyby ulec poprawie w wyniku wyposażenia pracowników w obuwie robocze.

Główny Inspektor Sanitarny o obuwiu roboczym

Główny Inspektor Sanitarny wskazał, iż wydana decyzja PPIS, nakazująca wyposażyć pracowników w obuwie robocze z uwagi na poprawę warunków pracy, została wydana zgodnie z przepisami o właściwości. Zdaniem organu zapewnienie pracownikom obuwia roboczego, chroni ich przed niekorzystnym wpływem uciążliwości środowiskowych, do których niewątpliwie można zaliczyć dyskomfort pracy w nieodpowiednim obuwiu, jak również zapobiega przede wszystkim powstawaniu wypadków przy pracy.

Główny Inspektor Sanitarny wskazał również na zastosowanie właściwej kwalifikacji prawnej przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Stosownie bowiem do art. 27 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych, państwowy inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień.

Skąd wynika obowiązek zapewnienia obuwia roboczego?

Według GIS niedostarczenie pracownikom obuwia roboczego, naruszyło wymagania higieniczne i zdrowotne wobec pracowników – wynikające z art. 2377 § 1  Kodeks pracy, tj. warunków, w których pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach.

Jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu oraz ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca  dostarcza pracownikom odzież i obuwie robocze.

Ponadto pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

Uwaga!

Nie dotyczy to stanowisk, na których są wykonywane prace związane m.in. z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych.

Główny Inspektor Sanitarny o obowiązkach pracodawcy

W  odpowiedzi na sugestię strony, iż art. 2377 Kodeksu pracy nie stanowi samodzielnej normy prawnej, która może nakładać na pracodawcę obowiązek stosowania obuwia roboczego i stanowić podstawę rozstrzygnięcia tej kwestii w drodze decyzji administracyjnej.

Główny Inspektor Sanitarny podkreślił, że Kodeks pracy nie przewiduje wydania przepisu wykonawczego, dotyczącego zasad dostarczania pracownikom odzieży i obuwia roboczego, co oznacza, że wszystkie obowiązki pracodawcy w tej dziedzinie wynikają z treści przepisów ustawy.

Dopuszczenie do pracy pracownika bez obuwia roboczego stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika

Skargę do sądu administracyjnego na powyższą decyzję złożyła Sp. z o.o. półka, zobowiązana do wyposażenia pracowników w obuwie robocze.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi  Sp. z o.o.,  na decyzję GIS, w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji – oddalił skargę.  Wydając rozstrzygnięcie Sąd uznał, ze w rozpatrywanym przypadku nie zaistniały okoliczności, które pozwalałyby na stwierdzenie nieważności decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego.

Ustalenia stanu faktycznego oraz analiza dokumentacji dotyczącej sklepu poczynione przez PPIS, w tym oceny ryzyka zawodowego na stanowisku kasjer-sprzedawca wskazują, że ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne oraz BHP pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach.

Ponadto WSA w Warszawie  uznał, że wszystkie obowiązki pracodawcy w dziedzinie bhp oraz uprawnienia pracowników, wynikają z treści przepisów ustawy Kodeks Pracy, jak niedostarczenie pracownikowi nieodpłatnie obuwia roboczego lub dopuszczenie pracownika do pracy bez obuwia roboczego, stanowią wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Wskazówki z orzeczenia:

  1. Pamiętaj, że zapewnienie pracownikom obuwia roboczego, chroni ich przed niekorzystnym wpływem uciążliwości środowiskowych.
  2. Zapewniając  pracownikom obuwie robocze zapobiegasz powstawaniu wypadków przy pracy.
  3. Dobór odzieży i obuwia roboczego powinien opierać się na ocenie ryzyka zawodowego.
  4. Podstawą doboru odzieży i obuwia roboczego jest identyfikacja zagrożeń występujących na danych stanowiskach pracy.
  5. Przepis art. 2377 § 2 Kodeksu Pracy (zgoda pracodawcy na odzież własną i obuwie robocze) dotyczy stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych.
Autor: 

Anna Słowińska

źródło:

Wyrok  Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sygn. VII SA/Wa 1014/13 z dnia  25 lipca 2013

Autor
Anna Słowińska
prawnik, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Szczecińskiego i studiów podyplomowych "Prawa i Wolności człowieka" zorganizowanych przez Instytut Nauk Prawnych PAN i Helsińską Fundacje Praw Człowieka.