Będą zmiany w Kodeksie pracy dotyczące skierowań na badania lekarskie pracowników.

Najprawdopodobniej już od maja 2019 r., wejdą w życie przepisy ustawy z 21 lutego 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (tzw. ogólnego rozporządzenie o ochronie danych). Ten akt prawny wprowadza liczne zmiany w różnych ustawach zapewniających dostosowanie krajowego porządku prawnego do nowych norm prawnych RODO. Jedną z tych zmian jest m.in. zmiana w art. 229 Kodeksu pracy dotyczącym wstępnych, badań lekarskich pracowników.

W myśl zmian przewidzianych w art. 229 Kodeksu pracy pracodawca przyjmując do pracy nowego pracownika w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy będzie mógł zażądać od takiej osoby aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku wraz ze skierowaniem na badania będące podstawą wydania tego orzeczenia. Jeżeli orzeczenie będzie aktualne, a warunki opisane w skierowaniu na badania lekarskie będą odpowiadać warunkom występującym na danym stanowisku pracy u tego pracodawcy, wówczas pracownik ten będzie mógł być zwolniony ze wstępnych badań lekarskich.

Obecnie pracodawca nie ma podstaw do żądania od przyjmowanego pracownika orzeczenia lekarskiego ani skierowania na badania będącego podstawią jego wydania. Kandydat na pracownika może takie dokumenty przedstawić na prośbę nowego pracodawcy ale nie musi. Obecny zapis mówi bowiem: „ (…) jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie”.

Ponadto zmiany nakładają na pracodawcę nowy obowiązek – przechowywania nie tylko orzeczeń lekarskich, na które pracodawca samodzielnie skierował pracowników, ale również obowiązek przechowywania:

• zażądanych orzeczeń lekarskich wydanych na podstawie skierowania wydanego przez innego pracodawcę (czyli orzeczeń na podstawie, których zwolnił nowo przyjmowanego pracownika od wstępnych badań lekarskich),
• własnych skierowań na wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie, a także
• skierowań których zażądał od pracowników nowo przyjmowanych, na podstawie których dokonał porównania warunków pracy z poprzedniego stanowiska i obecnego stanowiska pracy.  

Obecnie Kodeks pracy nakazuje pracodawcy przechowywanie tylko orzeczeń lekarskich wydanych na podstawie badań lekarskich (wstępnych, kontrolnych i okresowych), na które pracodawca sam skierował pracownika. Na dzień dzisiejszy pracodawca nie ma natomiast obowiązku przechowywania skierowań na badania, które wydawane są pracownikowi w 2 egzemplarzach. Obecnie jeden egzemplarz pracownik przekazuje lekarzowi, a drugi zachowuje dla Siebie.

W myśl wprowadzanej zmiany wydaje się, że pracodawca powinien wystawiać skierowanie na badanie w 3 egzemplarza lub przynajmniej sporządzać kopię skierowań wręczanych pracownikowi z poświadczeniem zgodności z oryginałem, skoro ma być zobowiązanym do przechowywania nie tylko orzeczenia lekarskiego ale również skierowania na podstawie którego zostało ono wydane. W przepisach jednak nie ma wprost takiego obowiązku.

Warto nadmienić, że wprowadzenie obowiązkowego przechowywania przez pracodawców skierowań na badania lekarskie pracowników jest odpowiedzią na postulaty Państwowej Inspekcji Pracy. Inspektorzy pracy kontrolując warunki bhp w zakładzie pracy i warunki dopuszczenia pracowników do pracy skarżyli się, że nie są wstanie ocenić:

• czy pracodawca faktycznie mógł zwolnić pracownika ze wstępnych badań lekarskich?
• czy faktycznie warunki pracy na poprzednim stanowisku byłby takie same jak u nowego pracodawcy?
• czy jedyna zbieżność między stanowiskami pracy to nazwa stanowiska pracy?

Jeżeli nie mają wglądu w skierowanie na badanie lekarskie i wskazanych w nich warunków pracy oraz czynników występujących na stanowisku pracy.  

Pracodawca będzie musiał zwrócić zatrudnianemu pracownikowi orzeczenie lekarskie i skierowanie na badania jeżeli go nie wykorzysta. 

Bezpośrednim odwołaniem do przepisów RODO będzie nowy obowiązek pracodawcy zwrotu osobie przyjmowanej do pracy skierowania na badania i orzeczenia lekarskiego (którego zażądał pracodawca), jeżeli okaże się, że warunki określone w skierowaniu nie odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, u nowego pracodawcy.

Ustawa z 21 lutego 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, została podpisana przez Prezydenta 4.kwietnia 2019 r. i odczekuje obecnie na publikację (stan na dzień 10.04.2019 r.) w Dzienniku Ustaw. Według informacji z Rządowego Centrum Legislacji ustawa ta powinna zostać opublikowana najpóźniej do 19 kwietnia br., a następnie po upływie 14 dni od dnia publikacji wejdzie w życie. Tak więc, zmiany wprowadzane tą ustawą w Kodeksie pracy powinny zacząć obowiązywać najpóźniej od 4 maja 2019 r. Oczywiście niewykluczone, że ustawa zostanie opublikowana wcześniej wówczas wcześniej wejdą w życie zmiany nią wprowadzane.