Kiedy nietrzeźwości pracownika nie wyklucza jednorazowego odszkodowania z ZUS

Rodzice po śmierci syna domagali się jednorazowego odszkodowania z ZUS. Zmarły w wyniku wypadku przy pracy był pracownikiem budowlanym. Podczas tynkowania balkonu na czwartym piętrze spadł on z nieprawidłowo wykonanego i zabezpieczonego rusztowania. Poszkodowany nie był także wyposażony w środki ochrony indywidulanej. Po śmierci poszkodowanego w jego krwi stwierdzono 3,4 promila alkoholu. Jednak jak okazało się w toku postępowania powypadkowego, nie spożywał on alkoholu w pracy, lecz poprzedniego wieczora.

Sąd Rejonowy uznał to zdarzenie za wypadek przy pracy w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1242 ze zm.; dalej: ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy). Natomiast sąd nie uznał za przyczynę sprawczą wypadku stanu nietrzeźwości pracownika.

ZUS odwołał się od wyroku sądu I instancji. Sąd Apelacyjny zgodził się ze zdaniem Sądu Rejonowego i nie uwzględniając apelacji ZUS.  Jednocześnie w uzasadnieniu zaznaczył, że nietrzeźwość poszkodowanego nie doprowadziła do zerwania związku z pracą. Zmarły w dniu wypadku przystąpił do pracy i kontynuował ją po przerwie śniadaniowej aż do wystąpienia wypadku. Ponadto, sąd podkreślił, że nietrzeźwość pracownika nie ma wpływu na uprawnienia członków jego rodziny. Od tej decyzji ZUS wniósł skargę kasacyjną.

Sąd Najwyższy również nie uwzględnił skargi ZUS. Wydając swoje orzeczenie powołała się na stanowiska Sądu Najwyższego w podobnych sprawach wyrażone w orzeczeniach z 5 marca 2003 r., sygn. akt II UK 194/02, z 27 października 2007 r., sygn. akt I UK 127/07. Zgodnie z nimi o tym, czy spożywanie alkoholu w czasie i miejscu świadczenia pracy prowadzi do zerwania normatywnego związku z pracą decydują okoliczności konkretnej sprawy.

Zerwanie tego związku następuje dopiero wówczas, gdy pracownik spożywa alkohol zamiast wykonywania obowiązków pracowniczych, np. pracownik ulega wypadkowi w czasie i miejscu pracy, której w ogóle nie świadczy, uchylając się od jej wykonywania lub bezczynnie przebywając w miejscu pracy tylko w celu spożywania alkoholu, bądź po odsunięciu go od świadczenia pracy ze względu na stan nietrzeźwości.

Mając powyższe na uwadze w rozpatrywanej sprawie, Sąd Najwyższy stwierdził, że zdarzenie, któremu uległ pracownik z całą pewnością pozostawało w miejscowym i czasowym związku z pracą. Obiektywnie występujący u poszkodowanego stan nietrzeźwości nie był następstwem spożywania alkoholu w miejscu i czasie pracy, zaś poszkodowany faktycznie przystąpił do wykonywania tych obowiązków i realizował je aż do momentu, w którym nastąpiło zdarzenie skutkujące śmiercią.

Opr. red.