Nieprzestrzeganie przepisów bhp skutkuje odpowiedzialnością finansową pracodawcy w przypadku wypadku przy pracy

Pracownik Z. był zatrudniony w firmie budowlanej należącej do pana B., jako cieśla-dekarz. W dnu wypadku pracował, wraz z innymi osobami na budowie, gdzie firma B. kładła dach. Tego dnia robotnicy mieli wykonać prace wykończeniowe polegające na uzupełnieniu brakujących dachówek na dachu budynku i w tym celu przenieśli brakujące dachówki po rusztowaniu na zewnątrz elewacji. Pracownik Z. wszedł na poziom rusztowania, który znajdował się na wysokości około 4 metrów. Pracownik Z zdecydował się przenieść resztę dachówek. Gdy to zrobił zaczął schodzić po rusztowaniu. Ponieważ tego dnia padał śnieg, rusztowanie było śliskie i oblodzone. Z. schodząc w dół poślizgnął się i spadł z wysokości kilku metrów na ziemię.

Po przewiezieniu do szpitala okazało się, że doznał on złamania kręgosłupa, żeber i uszkodzenia rdzenia kręgowego, co spowodowało niedowład nóg. Mimo leczenia i rehabilitacji Z. doznał trwałego, ponad 85% uszczerbku zdrowia, stając się inwalidą trwale niezdolnym do pracy.

Po oględzinach, zespół powypadkowy stwierdził poważne uchybienia – rusztowanie było postawione niezgodnie z przepisami bhp, gdyż na jego poszczególnych poziomach brak było krawężników zabezpieczających oraz poprzeczek w połowie wysokości pomiędzy poręczą ochronną a krawężnikiem. Poza tym podesty rusztowań pomiędzy poszczególnymi segmentami miały otwartą przestrzeń, a na segmencie rusztowania, na którym pracował poszkodowany pracownik, brak było wzmocnień poprzecznych usztywniających rusztowanie. Nie wyznaczono też strefy bezpieczeństwa, a podest był zaśnieżony i oblodzony. W dodatku pracownicy byli nadzorowani przez osobę, która nie posiadała odpowiednich uprawnień.

Poszkodowany skierował przeciwko byłemu pracodawcy pozew, żądając 210 tys. zł zadośćuczynienia, ponad 38 tys. zł z tytułu zwrotu kosztów leczenia, rehabilitacji i opieki oraz wypłaty miesięcznej renty w kwocie ok. 1500 zł.

Rozpoznający sprawę sąd I instancji w większości uwzględnił żądania pozwu, zasądzając jedynie mniejsze kwoty renty i niespełna 110 tys. zł zadośćuczynienia.

Natomiast Sąd Apelacyjny w Katowicach, rozpoznając sprawę w II instancji zmienił wyrok, podwyższając o 50 tys. zł zasądzone już zadośćuczynienie. Apelację pozwanego pracodawcy oddalił w całości.

Pracodawca w apelacji podnosił brak możliwości zaspokojenia roszczeń, z uwagi na niewystarczające dochody. Jednak sąd wskazał, że zadośćuczynienie pełni funkcję kompensacyjną.

Kwestią sporną w sprawie było m.in. zgłoszenie zarzutu przedawnienia przez byłego pracodawcę. Poszkodowany pracownik zgłosił bowiem w pozwie żądanie zapłaty przez pracodawcę renty. Problem polegał na tym, że żądanie to zgłosił dopiero w uzupełnieniu powództwa blisko 4 lata po wypadku. Renta cywilna, jako świadczenie okresowe, podlega krótszemu, bo 3-letniemu terminowi przedawnienia. 

Sąd jednak nie uznał zarzutu pozwanego – byłego pracodawcy.

Zdaniem sądu choć korzystanie z zarzutu przedawnienia jest zagwarantowane prawem, to w określonych, wyjątkowych sytuacjach, może być uznane za nadużycie prawa. Taka sytuacja może mieć miejsce szczególnie wówczas, gdy w ogólnym odczuciu postępowania takiego nie można pogodzić z powszechnie respektowanymi normami współżycia społecznego.

Tak właśnie było w rozpoznawanej sprawie. Z zeznań pozwanego wynikało, że po telefonie od pracowników z informacją o wypadku nie polecił wezwać pogotowia ratunkowego, ale nakazał czekać, aż przyjedzie – mimo, że był znacznie oddalony od budowy (przyjechał dopiero po 40 minutach). Po przyjeździe zdecydował o przewiezieniu firmowym busem poszkodowanego pracownika.

Zdaniem sądu, są to okoliczności wstrząsające dla każdego postronnego obserwatora, świadczące o przedmiotowym traktowaniu pracowników oraz rażącym naruszeniu przez pracodawcę podstawowego obowiązku dbałości o ich życie i zdrowie (art. 111 Kodeksu pracy). W takim wypadku skorzystanie przez pozwanego z zarzutu przedawnienia renty pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego – stwierdził w konkluzji sąd.