Ogólne zasady bhp dotyczące prac na wysokości

Waldemar Klucha
11.12.2015AKTUALNE

Ogólne zasady bhp dotyczące prac na wysokości

Prace na wysokości stanowią bardzo duże zagrożenie i ryzyko wypadków, a co się z tym wiąże – ciężkie uszkodzenia ciała, nawet śmierć poszkodowanego. Dlatego planując je, należy zwrócić szczególną uwagę na zabezpieczenia pracowników przed upadkiem oraz na ogólne zasady bhp dotyczących tych prac. Ten artykuł zawiera zbiór najważniejszych zasad oraz reguł przy organizacji oraz wykonywaniu prac na wysokości.

Korzyści 

Ten artykuł pozwoli Ci:

  • w sposób bezpieczny i zgodny z przepisami zorganizować prace na wysokości
  • odpowiednio przygotować pracowników podczas szkolenia bhp do prac na wysokości
  • sprawdzić czy prace na wysokości w Twojej firmie są odpowiednio zorganizowane.

W życiu codziennym bardzo często w czasie wykonywania różnych zadań mamy do czynienia z pracą na wysokości. Tego typu prace można spotkać w różnych gałęziach przemysłu. Najczęściej jednak w budownictwie, m.in.:

  • przy budowie, rozbudowie, remoncie i rozbiórce budynków, hal przemysłowych, mostów, kładek, kominów i innych obiektów budowlanych;
  • w czasie termomodernizacji budynków mieszkalnych;
  • przy różnego rodzaju pracach z użyciem rusztowań, drabin;
  • przy remontach i odśnieżaniu dachów;
  • przy pracach konserwacyjnych i remontach słupów, silosów, kotłów, zbiorników, maszyn i urządzeń technicznych.

Stanowiska pracy na wysokości

Praca na wysokości w rozumieniu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy to praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi.

Uwaga!

Do prac na wysokościnie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta:

  • osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi;
  • wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.

Zasady bhp dotyczące prac na wysokości

Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób niezmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi. Jeżeli tymczasowa praca na wysokości nie może być wykonana w sposób bezpieczny i zgodnie z warunkami ergonomicznymi z odpowiedniej powierzchni, wówczas:

  • należy wybrać odpowiedni sprzęt roboczy, który zapewni bezpieczne warunki pracy;
  • trzeba zapewnić pierwszeństwo stosowania środków ochrony zbiorowej nad środkami ochrony indywidualnej;
  • parametry sprzętu roboczego muszą być dostosowane do charakteru wykonywanej pracy, dających się przewidzieć obciążeń oraz zapewniać bezpieczne przemieszczanie się pracowników;
  • należy wybrać najbardziej odpowiednie środki umożliwiające bezpieczny dostęp do miejsc tymczasowej pracy na wysokości, stosownie do różnicy wysokości i częstości jej pokonywania oraz czasu trwania użytkowania tych środków;
  • wybrany sprzęt roboczy i środki umożliwiające dostęp do miejsc pracy na wysokości powinny umożliwiać ewakuację pracowników w przypadku wystąpienia niebezpieczeństwa;
  • przejście między środkami umożliwiającymi bezpieczny dostęp do miejsc tymczasowej pracy na wysokości i platformami, pomostami lub kładkami w obu ich kierunkach nie może stwarzać dla pracowników dodatkowego ryzyka upadku.
Ważne

Praca na wysokości może być wykonywana tylko wtedy, gdy warunki pogodowe nie zagrażają bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników.

Środki ochrony zbiorowej przy pracy na wysokości

Przy organizacji pracy na wysokości najpierw należy zastosować środki ochrony zbiorowej (np. balustrady, rusztowania ochronne, rusztowania robocze, siatki ochronne), a dopiero w razie braku możliwości ich użycia trzeba sięgnąć po środki ochrony indywidualnej.

Środki ochrony zbiorowej zapobiegające upadkom z wysokości mogą mieć przerwy jedynie w miejscach wejścia lub zejścia z drabin lub schodów. Gdy wykonanie szczególnego zadania wymaga czasowego usunięcia środka ochrony zbiorowej zapobiegającego upadkom, wówczas:

  • muszą zostać zastosowane zastępcze, skuteczne środki ochronne;
  • zadanie nie może być realizowane, dopóki takie środki nie zostaną
  • zastosowane;
  • natychmiast po całkowitym lub częściowym zakończeniu danego zadania środki ochrony zbiorowej zapobiegające upadkom muszą zostać ponownie zainstalowane.

Prace na rusztowaniach i podwyższeniach

Przy pracach na drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyższeniach nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi niewymagających od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy zapewnić, aby:

1)     drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą położenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie;

2)     pomost roboczy spełniał następujące wymagania:

a)      powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i niezbędnych materiałów,

b)     podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu,

c)      w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje o wielkości dopuszczalnego obciążenia.

Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyżej 2 m od otaczającego poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego oraz na podestach ruchomych wiszących należy przede wszystkim:

1)     zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowiska pracy;

2)     zagwarantować stabilność rusztowań i odpowiednią ich wytrzymałość na przewidywane obciążenia;

3)     przed rozpoczęciem użytkowania rusztowania należy dokonać odbioru technicznego w trybie określonym w odrębnych przepisach.

Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań oraz przy pracach na drabinach i klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi należy w szczególności:

1)     przed rozpoczęciem prac sprawdzić stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciążenie oraz zabezpieczenie przed nieprzewidywaną zmianą położenia, a także stan techniczny stałych elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa;

2)     zapewnić stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, np. szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu – na słupach, masztach itp.);

3)     zastrzec stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych.

Powyższe najważniejsze zasady bhp przy organizacji pracy na wysokościach wynikają z zasad bhp oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).

Autor: 

Waldemar Klucha
specjalista ds. bhp.

Autor
Mgr inż. budownictwa lądowego, absolwent Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Łódzkiej. Główny specjalista ds. bhp, specjalista ds. ochrony ppoż. w firmie doradztwa z zakresu prawa i ochrony pracy SEKA SA