Organizacja i wyznaczanie z zakładzie pracy pracowników do udzielania pierwszej pomocy w praktyce

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia środków niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników oraz wyznaczenia pracowników do:

a)    udzielania pierwszej pomocy,

b)    wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, a także

c)    zapewnia łączności ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.

Miejcie na uwadze, że powyższe działania pracodawcy muszą być dostosowane do:

• rodzaju i zakresu prowadzonej działalności,
• liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz
• rodzaju i poziomu występujących zagrożeń.

Ponadto pracodawca ma obowiązek przekazywać pracownikom informacje o pracownikach wyznaczonych do:

a) udzielania pierwszej pomocy,

b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.

Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy obejmuje:

• imię i nazwisko,
• miejsce wykonywania pracy,
• numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej.

Jednocześnie, w myśl rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, pracodawca musi zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. Dokonać tego należy w szczególności poprzez zapewnienie:

• punktów pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze względu na ostre działanie toksyczne, 
• apteczek w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

Ilość, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń.

Obsługa punktów i apteczek pierwszej pomocy na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy

Istotne jest, aby przy organizacji pierwszej pomocy w zakładzie pracy, zapoznać się z oceną ryzyka zawodowego i sprawdzić, jakie występują zagrożenia, ustalić ich źródło oraz jakie skutki mogą wywołać. Następnie trzeba zapoznać się z analizą wypadków przy pracy, a w szczególności, z jakimi urazami mamy do czynienia. 

W przedsiębiorstwach do udzielania pierwszej pomocy należy wyznaczonych taką liczbę przeszkolonych pracowników, aby w zakładzie pracy był stale obecny pracownik odpowiedzialny za udzielanie pierwszej pomocy. Należy przewidzieć co najmniej po jednym pracowniku np. z hali produkcyjnej, obiektu administracyjnego, magazynu i innych obiektów na każdej zmianie roboczej, tak aby byli oni w stanie realnie wykonać powierzone im zadania np. w systemie pracy zmianowej czy na wypadek urlopu wypoczynkowego lub choroby).

Istotne jest, aby unikać arbitralnego wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy, ponieważ pracownik tak wytypowany może nie mieć predyspozycji do podjęcia stosownych działań w zakresie pierwszej pomocy przedlekarskiej. Wyznaczenie osób które np. nie tolerują widoku krwi lub wiedzą, że w sytuacji kryzysowej mogą nie zachować spokoju mija się celem.

Trzeba zaznaczyć, ze przepisy nie regulują kto powinien przeszkolić pracowników wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy, ani jak często takie szkolenie powinno być realizowane.

Zgodnie z programem instruktażu ogólnego bhp oraz szkolenia okresowego bhp, wszyscy pracownicy są zapoznawani z zasadami udzielania pierwszej pomocy. Jednak przekazywane w trakcie tych szkoleń wiadomości mogą być niewystarczające dla osób wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy.

Osoby wyznaczane przez pracodawcę do udzielania pierwszej pomocy powinny odbyć niezależne od szkolenia bhp, specjalistyczne szkolenie z omawianego zakresu, które pozwoli im poznać nie tylko teoretyczne zasady udzielania pomocy, ale co ważniejsze, przećwiczyć je praktycznie. Ważne jest, aby szkolenie było okresowo odnawiane.

Pamiętajcie, że szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy powinno uwzględniać specyfikę zakładu pracy i występujące w nim zagrożenia. Dobrą praktyką jest organizowanie szkoleń przeprowadzanych przez firmy zewnętrzne np. raz na 2 lata, lub częściej gdy zakres zagrożeń w firmie jest większy.