Rozporządzenie w sprawie bhp przy obsłudze żurawi – stary projekt w nowej odsłonie

Już w zeszłym roku do konsultacji i opiniowania trafił projekt nowego rozporządzenia w sprawie bhp przy obsłudze żurawi przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju i Finansów. Miał on wejść w życie 1 stycznia 2018 r., co jednak nie nastąpiło. Do projektu tego wiele uwag podczas uzgodnień międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych zgłosiły różne organy i organizacje, np.: Państwowa Inspekcja Pracy; Urząd Dozoru Technicznego, Porozumienie dla Bezpieczeństwa w Budownictwie; ZZ Budowlani. Wiele ze zgłoszonych uwag zostało uwzględnionych. W wyniku tych prac powstał nowy projekt przy którego pracach wiodącą rolę odegrało Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii tworząc projekt rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących.

Oczywiście projekt ten, tak jak i poprzedni, ma na celu zapewnienie pracownikom obsługującym żurawie bezpiecznych warunków pracy, z uwzględnieniem specyfiki wykonywanego przez nich zawodu oraz zapewnieniem podstawy prawnej do kontroli przestrzegania przepisów dotyczących warunków pracy tych osób.

Przygotowanie rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących wprowadza nowe przepisy, które obejmować będą następujące kwestie:

1) w zakresie dodatkowych czynności związanych z obsługą żurawi:

• opracowanie instrukcji bezpieczeństwa prac transportowych,

• opracowanie procedury ewakuacji operatora żurawia z kabiny żurawia,

• zapoznanie się przez operatora żurawia, sygnalisty i halowego z opracowaną instrukcją bezpieczeństwa prac transportowych oraz przez operatora żurawia z procedurą ewakuacji z kabiny żurawia,

• wstrzymanie się od wykonywania prac związanych z obsługą żurawi przy wyszczególnionych zdarzeniach,

• zapewnienie dla każdego żurawia książki dyżurów i prowadzenie jej przez operatora żurawia;

2) w zakresie dodatkowego wyposażenia żurawia zapewnienie:

• wyposażenia w urządzenie komunikacyjne a w przypadku pracy kolizyjnej w jeszcze jedno urządzenie komunikacyjne,

• wyposażenie w sygnalizator dźwiękowy,

• wyposażenie w urządzenie umożliwiające zapewnienie temperatury w kabinie żurawia w zakresie 18 – 28 °C,

• wyposażenie w termometr określony w treści rozporządzenia,

• wyposażenie w anemometr określony w treści rozporządzenia,

• wyposażenie żurawia w windę lub inne urządzenie ułatwiające dotarcie do kabiny żurawia;

3) w zakresie wprowadzonych ograniczeń:

• jedna osoba nie może wykonywać jednocześnie czynności operatora żurawia, sygnalisty i hakowego,

• przytrzymywanie zaczepionego ładunku podczas przemieszczania jest dopuszczalne za pomocą odpowiednich środków, które umożliwiają nadanie odpowiedniego kierunku,

• zabrania się obsługi żurawia związanej z pracami wielkowymiarowymi przy wietrze o prędkości w porywach powyżej 10 m/s, a w przypadku innych prac przy wietrze o prędkości w porywach powyżej 15 m/s, chyba że producent określił w dokumentacji technicznej inne dopuszczalne wartości prędkości wiatru lub jego porywów,

• zabrania się obsługiwania żurawia, jeżeli minimalna temperatura w kabinie żurawia jest niższa niż 18 °C, a maksymalna wyższa niż 28 °C,

• ograniczenie czasu wykonywania czynności przez operatora żurawia maksymalnie do 8 godzin na dobę;

4) w zakresie innych spraw:

• zapewnienie w każdym punkcie poboru ładunku odpowiedniego oświetlenia zapewniającego właściwą widoczność operatorowi żurawia,

• komunikowanie się w sposób zrozumiały między sobą sygnalisty i hakowego,

• nawigowanie operatora żurawia przez sygnalistę w przypadku awarii urządzenia komunikacyjnego nie dłużej niż do zakończenia rozpoczętej czynności.

Przypomnijmy, że obecnie brak jest szczegółowych uregulowań prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi. Do roku 2013 obowiązywało w tym zakresie Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z 20 marca 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi. Zostało ono uchylone, przy argumentacji, że są inne przepisy ogólne regulujące te kwestie oraz przepisy dotyczące minimalnych wymagań dla sprzętu roboczego podczas pracy. Jednak takie myślenie okazało się błędne. W wyniku licznych interwencji korespondencyjnych kierowanych do Ministerstwa Rozwoju oraz zorganizowanego w październiku 2016 r. w Ministerstwie Rozwoju spotkania z przedstawicielami operatorów żurawi okazało się, że uchylone przepisy były bardzo istotne dla operatorów żurawi, a obecny stan prawny nie zawiera szczegółowych przepisów w tym zakresie.

Obecnie, z uwagi na zastąpienie w projekcie rozporządzenia definicji organizatora pracy określeniem pracodawca, na końcowym etapie prac legislacyjnych, projekt rozporządzenia został przekazany do dodatkowych uzgodnień i konsultacji w tym zakresie.

Projektowane rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących przewiduje 3 miesięczny okres vacatio legis dla wejścia w życie przepisów rozporządzenia. Jednak jego § 20-21, które odnoszą się do kwestii wyposażenia kabiny i oświetlenia stanowiska pracy, wejdą w życie po 6 miesiącach, także § 22, który dotyczy dźwigu ułatwiającego operatorowi dotarcie do kabiny, wejdzie w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.