SZBIHP narzędziem dla zapobiegania poważnym awariom przemysłowym

Jak informuje kancelaria prezydenta, Prezydent, 27 sierpnia br., podpisał uchwaloną przez Sejm ustawę z 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy-Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. Uchwalone zmiany wynikają z konieczności dostosowania przepisów krajowych do przepisów UE. Mianowicie chodzi o spóźnione już wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi zmieniającej, a następnie uchylającej, dyrektywę Rady 96/82/WE, dyrektywą Seveso III. Dyrektywa ta reguluje kwestie zapobiegania poważnym awariom, które mogą być następstwem określonych działań przemysłowych oraz ograniczania ich skutków dla zdrowia ludzkiego i środowiska.

Termin wdrożenia dyrektywy Seveso III upłynął 31 maja 2015 r., a związany był z końcem okresu obowiązywania starego systemu klasyfikacji substancji i mieszanin chemicznych (od 1 czerwca 2015 r. obowiązuje wyłącznie system klasyfikacji wprowadzony w UE rozporządzeniem CLP i wdrażającym przyjęty przez ONZ Globalny Zharmonizowany System klasyfikacji oznakowania substancji i mieszanin).

Jak zauważa kancelaria prezydenta „Proponowane zmiany spowodują zmianę takich kwestii, jak, m.in., wykaz substancji, których składowanie na terenie zakładów stwarza zagrożenie wystąpienia poważnej awarii (w wyniku dostosowania do nowego systemu klasyfikacji substancji i mieszanin), a także uszczegółowią przepisy dotyczące dostępu społeczeństwa do informacji o poziomie bezpieczeństwa w zakładach oraz wzmocnią wymogi dotyczące kontroli zakładów objętych omawianymi przepisami.”

Bardzo ważną zmianą wprowadzaną przez ustawę zmieniającą jest zmiana w zakresie sporządzania programu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym. Program ten ma być wdrażany, przez wszystkie zakłady których dotyczą omawiane regulacje, poprzez system zarządzania bezpieczeństwem.

Jak podkreślają znowelizowane przepisy system zarządzania bezpieczeństwem uwzględnia zagrożenia awariami przemysłowymi i złożoność organizacji w zakładzie oraz jest oparty na ocenie ryzyka.

Warto też zaznaczyć, że program zapobiegania awariom trzeba będzie zmieniać, aktualizować jeżeli zajdą zmiany w zakresie bezpieczeństwa wynikające ze zmiany:

• stanu faktycznego,
• postępu naukowo-technicznego lub
• analizy zaistniałych awarii przemysłowych.

Program zapobiegania awariom podlega, co najmniej raz na 5 lat, analizie i uzasadnionym zmianom.

Zmienione przepisy mówią również o obowiązku prowadzącego zakład o dużym ryzyku przedłożenia raportu o bezpieczeństwie komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w następujących terminach:

1. co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części;
2. 2 lat od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o dużym ryzyku.

Ponadto prowadzący zakład o dużym ryzyku, co najmniej raz na 5 lat, dokonuje analizy raportu o bezpieczeństwie i wprowadza w nim uzasadnione zmiany. Zmiana raportu o bezpieczeństwie jest konieczna jeżeli:

1. potrzebę zmiany uzasadniają względy bezpieczeństwa wynikające ze zmiany stanu faktycznego, postępu naukowo-technicznego lub analizy zaistniałych awarii przemysłowych, z uwzględnieniem awarii przemysłowych, które wystąpiły w danym zakładzie oraz, jeżeli jest to zasadne, zdarzeń mogących prowadzić do awarii przemysłowej;
2. wynika to z analizy realizacji lub przećwiczenia wewnętrznego lub zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego.

Ważną kwestią z punktu widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy jest również zobowiązanie prowadzącego zakład o dużym ryzyku do zapewnienia możliwość udziału w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego:

• pracownikom zakładu, w szczególności narażonym bezpośrednio na skutki awarii przemysłowej oraz
• pełniącym funkcję społecznych inspektorów pracy lub przedstawicielom związków zawodowych odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy
• oraz, w razie potrzeby, również podmiotom zewnętrznym wykonującym prace na terenie zakładu.

Nowo podpisane przez prezydenta przepisy przewidują szerszy dostęp społeczeństwa do informacji o zagrożeniach poważnymi awariami przemysłowymi w ich okolicy. Znowelizowane przepisy zakładają bowiem dostęp obywateli do m.in. informacji o poważnych zagrożeniach, jakie mogą wystąpić w zakładzie przemysłowym oraz o ich skutkach dla środowiska i ludzi.

Zakłady przemysłowe będą musiały informować np. na swoich stronach internetowych o zagrożeniach, jakie mogą wystąpić w przedsiębiorstwie, o sposobach przeciwdziałania im, a także o wynikach kontroli bezpieczeństwa. Natomiast na stronach straży pożarnej będzie można sprawdzić, jak wyglądają wyniki kontroli w poszczególnych zakładach.

Trzeba mieć na uwadze, w związku z wprowadzanymi zmianami do ustawy Prawo ochrony środowiska zmienione zostaną/wydane nowe rozporządzenia zastępujące:

a) rozporządzenie Ministra Gospodarki z 10 października 2013 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz.U. poz. 1479),
b) rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 29 maja 2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku (Dz.U. nr 104 poz. 970, ze zm.),
c) rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 17 lipca 2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze (Dz.U. nr 131 poz. 1219, ze zm.),
d) rozporządzenie Ministra Środowiska z 4 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. nr 78, poz. 712).

Już niebawem zmiany zostaną opublikowane w Dzienniku Ustaw z podaniem czasu ich wejścia w życie.