Wyznaczenie przez organy kontrolne nierealnego terminu wykonania obowiązków w zakresie bhp jest sprzeczne z prawem.

Michał Culepa
Michał Culepa
30.01.2019AKTUALNE

Wyznaczenie przez organy kontrolne nierealnego terminu wykonania obowiązków w zakresie bhp jest sprzeczne z prawem.

Termin wykonania decyzji sanitarnych lub bhp powinien być przez organy kontrolne tak ustalany, aby wykonanie obowiązków było możliwe do zrealizowania w wyznaczonym czasie. Termin musi być realny do zrealizowania. Ustalenie terminu powinno też uwzględniać słuszny interes pracodawcy – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 29 listopada 2018 r., sygn. III SA/Gd 598/18.

Stan faktyczny

U byłego pracownika spółki A. trwało postępowanie związane ze stwierdzeniem choroby zawodowej. W ramach tego postępowania miejscowa powiatowa inspekcja sanitarna przeprowadziła kontrolę w celu ustalenia oceny narażenia pracownika na czynniki szkodliwe. W trakcie kontroli stwierdzono, że pracodawca nie zidentyfikował narażenia pracowników obsługujących szlifierki bębnowe (tzw. "pucarki") na drgania działające na organizm człowieka poprzez kończyny górne. Po dokonaniu kontroli oraz badań przez wojewódzkie laboratorium Sanepidu stwierdzono, że pracownicy na niemal wszystkich stanowiskach obsługi szlifierek „pucarek” byli bezpośrednio narażeni na drgania o natężeniu wyższym niż normatywy określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Mając te ustalenia i wyniki badań, Sanepid wszczął z urzędu postępowanie w sprawie poprawy warunków pracy na tych stanowiskach pracy.

Decyzja Sanepidu i odwołanie

Ostatecznie powiatowy inspektor sanepidu wydał decyzję, w której nakazał podjęcie działań zmierzających do zlikwidowania przekroczenia najwyższego dopuszczalnego natężenia drgań miejscowych na stanowiskach pracy obsługi szlifierek bębnowych "pucarek", wykonanie pomiarów drgań, uzupełnienie kart badań i pomiarów czynników szkodliwych oraz ocen ryzyka i rejestrów czynników szkodliwych w terminie do 31 maja 2018 r. W tym też terminie pracownicy mieli być poinformowani o występującym ryzyku zawodowym i czynnikach szkodliwych.

Ponieważ wspomniana decyzja została wydana 11 marca 2018 r., a na pomiary, badania i ocenę ryzyka pozostawiono spółce zaledwie 2,5 miesiąca, spółka odwołała się od tej decyzji, kwestionując prawidłowość pomiarów. Wojewódzki inspektor sanepidu odwołanie oddalił, utrzymując w mocy sporną decyzję. Rozstrzygnięcie to zapadło 11 czerwca 2018 r., ale data realizacji obowiązków nałożonych przez Sanepid pozostała – wykonanie badań i pomiarów, aktualizacje kart i rejestrów oraz poinformowanie zatrudnionych miały nadal nastąpić do 31 maja 2018 r. Decyzję tę spółka A. zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.

Rozstrzygnięcie sądu administracyjnego – określony w decyzji termin realizacji nałożonego obowiązku musi być realny.

WSA decyzję uchylił. Uzasadniając wyrok wskazał, że stosownie do art. 27 ust. 1 ustawy z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 658 ze zm.) w razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych, państwowy inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień.

Z przepisu tego jasno wynika, że w przypadku nałożenia przez organ inspekcji sanitarnej obowiązku usunięcia stwierdzonego naruszenia w zakresie wymagań higienicznych lub zdrowotnych, organ ten określa w decyzji termin, do upływu którego zobowiązany ma wykonać zalecenie organu (czyli usunąć stwierdzone uchybienie oraz wypełnić związane z tym dodatkowe obowiązki).

Zdaniem Sądu oczywistym być przy tym musi, że określony w decyzji termin realizacji nałożonego obowiązku musi być realny, tj. umożliwiający adresatowi obiektywnie wykonanie decyzji. W przypadku, gdy organ administracji ma swobodę w kształtowaniu treści decyzji w zakresie terminu, to winien przy jego wyznaczeniu uwzględniać słuszny interes strony.

Wyznaczenie "właściwego" terminu w decyzji nakładającej przez organ inspekcji sanitarnej obowiązku przeprowadzenia badań i pomiarów czynnika szkodliwego jest o tyle istotne, że obowiązek ten podlega wykonaniu w postępowaniu egzekucyjnym według przepisów o egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym.

Tymczasem – jak wskazał WSA – wojewódzki inspektor Sanepidu wydając decyzję odwoławczą, bez zmiany pierwotnego terminu realizacji obowiązku nałożonego przez powiatowy Sanepid, doprowadził de facto do pozostawienia w obiegu prawnym decyzji niewykonalnej w zakreślonym terminie, gdyż określony w pierwszoinstancyjnej decyzji termin jej wykonania (do dnia 31 maja 2018 r.) upłynął już przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy, a więc przed momentem, w którym decyzja stała się ostateczna i podlegała wykonaniu. A decyzji powiatowego Sanepidu nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności zgodnie z art. 108 Kodeksu postępowania administracyjnego. Skoro zaś wojewódzki inspektor Sanepidu nie zmienił terminu wykonania decyzji, tym samym spowodował wydanie decyzji odwoławczej z naruszeniem prawa – uznał WSA.

Wnioski z orzeczenia Sądu dla pracodawcy:

  • Jeżeli organ odwoławczy inspekcji pracy lub sanepidu albo innego organu kontrolnego wydaje jako II instancja decyzję odwoławczą, może zmodyfikować termin wykonania określonego obowiązku (przez pracodawcę) wskazany w zaskarżonej, pierwotnej decyzji organu I instancji.

  • Zmiana terminu wykonania decyzji jest bezwzględnie konieczna, gdy rozstrzygnięcie przez organ II instancji (np. wojewódzkiego inspektora Sanepidu, Wojewódzkiego Inspektora Pracy) zapada po dniu, który był ostatnim dniem terminu wykonania obowiązku z zakresu bhp przez pracodawcę.

  • Jeżeli organ II instancji wyda decyzję bez zmiany terminu, podlega ona bezwzględnemu uchyleniu przez sąd administracyjny, jako wydana z naruszeniem prawa.

  • W przypadku, gdy organ administracyjny ma swobodę w ustalaniu terminu, powinien przy jego wyznaczeniu uwzględniać słuszny interes strony, naruszenie tego interesu stanowi przesłankę odwoławczą od decyzji.

Autor: 

Michał Culepa

Prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy

Autor
Michał Culepa
Prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, wieloletni redaktor Serwisu Prawno-Pracowniczego, współpracownik merytoryczny największych wydawnictw prawniczych. Doświadczony trener i wykładowca. Autor licznych komentarzy i opracowań dotyczących m.in. zatrudnienia w jednostkach sektora finansów publicznych, instytucjach kultury, oświacie.

Poradnia 48 Portalu BHP

Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.

Bądź codziennie na bieżąco ze zmianami w branży BHP, dzięki aplikacji stworzonej przez najlepszych Ekspertów.