Czy propozycje resortu pracy zmian w trybie ustalania wypadków przy pracy sprzyjać będą nadużyciom?

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan w ramach konsultacji społecznych wyrazili opinię do propozycji Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej zmian w rozporządzeniu w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia.

Zgodnie z projektem rozporządzenia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie prowadzić postępowanie powypadkowe wobec wszystkich osób wskazanych w art.8 ust.6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a nie jak dotychczas tylko niektórych. W związku z tym, wszystkie osoby wskazane w w/w przepisie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są uprawnione a zarazem zobligowane do zgłoszenia wypadku odpowiedniej jednostce ZUS. Do tej pory, oprócz samych poszkodowanych, uprawnione do tego były także osoby z nimi współpracujące, zdefiniowane w art. 8 ust. 11 ustawy. Projekt zmienia ten zapis, wskazując zamiast osób współpracujących, członków rodzin poszkodowanych, niezależnie od tego czy pozostawali ich współpracownikami. Według przedsiębiorców trudności i liczne praktyczne problemy będzie powodować brak definicji członka rodziny. Obecnie bowiem wprost z ustawy wynikało to kogo adresowany był przepis, a po wprowadzeniu w życie propozycji resortu pracy nie będzie wiadomo, czy należy nadal stosować szeroko zakrojony katalog z art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych czy inny.

Wątpliwości przedsiębiorców wywołują także propozycje zmian dotyczących sposobu ustalania okoliczności i przyczyn wypadku. Obecnie są one ustalane między innymi na podstawie przesłuchania poszkodowanego, jeśli stan jego zdrowia na to pozwalał i przesłuchania świadków wypadku. Projekt rozporządzenia zmienia powyższe zapisy, zastępując je wysłuchaniem wyjaśnień poszkodowanego, jeśli stan jego zdrowia na to pozwala, a także zebraniem informacji dotyczących wypadku od świadków tego wypadku. W uzasadnieniu projektu wskazano, że zmiana jest spowodowana wydaniem przez Sąd Najwyższy postanowienia z 2 lutego 2004 roku (sygn. Akt V KK 168/03), z którego wynika, że zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy przez świadka w postępowaniu innym niż sądowe, wypełnia znamiona czynności sprawczej przestępstwa określonego w art. 233 § 1 Kodeksu karnego wtedy, gdy toczy się ono na podstawie ustawy, której przepisy stanowią, że zeznanie świadka służy za dowód w tym postępowaniu, i uprawniają zarazem przyjmującego zeznanie do uprzedzenia świadka o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie.

W ocenie przedsiębiorców zmiana powinna polegać na umieszczeniu zapisów o postępowaniu powypadkowym w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Wówczas obok nich powinien znaleźć się też przepis o konieczności uprzedzenia świadka o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Wprowadzenie takiego zapisu, zgodnego z treścią wskazanego wyżej orzeczenia Sądu Najwyższego, uprawniałaby do pociągnięcia do odpowiedzialności osoby, które w postępowaniu powypadkowym świadczą nieprawdę.

Przedsiębiorcy są zdania, że propozycje Ministerstwa Pracy zawarte w rozporządzeniu, a nie w ustawie będą powodować uwolnienie świadków wypadku od jakiejkolwiek odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań w postępowaniu wypadkowym. To samo dotyczy samego pokrzywdzonego, który jako osoba emocjonalnie zaangażowana w zdarzenie będzie tym bardziej mógł odpowiednio ubarwić swoje wyjaśnienia. Propozycje Ministerstwa Pracy są niedopuszczalne, ponieważ zezwalają na składanie fałszywych oświadczeń przez poszkodowanych w wypadkach przy pracy oraz świadków tych wypadków, bez ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności - uważają przedsiębiorcy.