Wypadek przy pracy stażysty – kilka wskazówek na temat postępowania powypadkowego

Trzeba już na wstępie podkreślić, że uprawnienia stażysty oraz obowiązki pracodawcy z zakresu bhp są bardzo zbliżone do tych, które pracodawca jest zobowiązany zapewnić swoim pracownikom zatrudnionym w ramach stosunku pracy.

Na wstępie przypomnijmy sobie jak przepisy definiują pojęcie stażu i w jakim kontekście pojawia się ono w przepisach. Staż to nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Stażysta wykonuje pracę u pracodawcy, do którego jest skierowany przez urząd pracy. Instrumentami rynku pracy wspierającymi podstawowe usługi rynku pracy są m.in.:

• odbywanie stażu,
• przygotowanie zawodowe dorosłych,
• odbywanie zajęć w zakresie poradnictwa zawodowego w związku ze skierowaniem przez powiatowy urząd pracy.

Starosta może skierować bezrobotnych do odbycia stażu na okres nieprzekraczający 6 miesięcy do:

• pracodawcy,
• rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub pełnoletniej osoby fizycznej, zamieszkujących i prowadzących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej, w pozostającym w ich posiadaniu gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych o powierzchni przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub prowadzących dział specjalny produkcji rolnej (art. 53 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).

Bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30. roku życia, starosta może też skierować do odbycia stażu na okres do 12 miesięcy. Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej przez starostę z pracodawcą, według programu określonego w umowie.

Powróćmy jednak do sedna problemu, czyli wypadku stażysty w trakcie odbywania stażu. W tej kwestii również zacznijmy od przypomnienia sobie przepisów.

Wypadek stażysty to wypadek przy pracy świadczonej na innej podstawie niż stosunek pracy. Za wypadek przy pracy stażysty, zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, uważa się zdarzenie:

• nagłe,
• wywołane przyczyną zewnętrzną,
• powodujące uraz lub śmierć,

które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący.

Natomiast za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

O ciężkim wypadku przy pracy mówmy wówczas gdy w wyniku wypadku nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak:

• utrata wzroku,
• słuchu,
• mowy,
• zdolności rozrodczej lub
• inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także
• choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu,
• trwała choroba psychiczna,
• całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo
• trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.

Skoro już wiemy kiedy możemy mówić o wypadku przy pracy stażysty, przejdźmy do samego postępowania powypadkowego. Dochodzenie powypadkowe odbywa się na podstawie przepisów rozporządzenia w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia.

Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy stażysty dokonuje pracodawca, u którego osoba pobierająca stypendium odbywa:

• staż,
• przygotowanie zawodowe dorosłych,
• przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie,

na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący.

W celu uznania danego zdarzenia za wypadek trzeba ustalić jego okoliczności i przyczyny. W związku z tym należy w szczególności:

1)      zabezpieczyć miejsca wypadku w sposób pozwalający na odtworzenie jego okoliczności,

2)      dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,

3)      wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,

4)      zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku,

5)      zebrać inne dowody dotyczące wypadku, uznane za niezbędne.

W jaki sposób dokumentować wypadek stażysty?  

Po ustaleniu okoliczności oraz przyczyn wypadku, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania informacji o wypadku, pracodawca musi sporządzić kartę wypadku.

Proszę zwrócić uwagę, że płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) oraz na ubezpieczenie zdrowotne osób pobierających stypendium w okresie odbywania stażu jest zawsze podmiot kierujący. W związku z tym w karcie wypadku wpisuje się dane płatnika, a nie pracodawcy.

Pamiętajmy również, że poszkodowany lub uprawniony do jednorazowego odszkodowania członek jego rodziny może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku. Trzeba o tym pouczyć poszkodowanego lub uprawnionych członków jego rodziny. Obowiązek ten spoczywa na podmiocie sporządzającym kartę wypadku.

Ponadto do karty wypadku dołącza się zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków wypadku, a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności:

• dokumenty sporządzone z oględzin miejsca wypadku,
• inne dowody dotyczące wypadku uznane za niezbędne do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a także
• uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku, zgłoszone przez poszkodowanego lub uprawnionego członka rodziny.

Samą kartę wypadku sporządzamy w 3 egzemplarzach:

• pierwszy egzemplarz otrzymuje poszkodowany lub uprawniony członek rodziny,
• drugi egzemplarz pozostaje u podmiotu ustalającego okoliczności i przyczyny wypadku,
• trzeci egzemplarz jest przekazywany do ZUS, jeżeli zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy.

Etapem kończącym postępowanie powypadkowe jest skierowanie wniosku do ZUS o świadczenia wypadkowe.Po otrzymaniu dokumentacji wypadkowej na wniosek stażysty to płatnik (np. urząd pracy) kieruje wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustalenie prawa do świadczeń wypadkowych. Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują świadczenia wynikające z przepisów art. 6 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.