Wyposażenie wózka związane z zapewnieniem bezpieczeństwa pracy

Każdy operator wózka z napędem silnikowym jest uczestnikiem ruchu po wewnątrzzakładowych drogach: w halach produkcyjnych, magazynach czy na placach składowych. Wykonując prace transportowe, musi zapewnić bezpieczeństwo sobie, innym uczestnikom ruchu oraz osobom uczestniczącym w pracach transportowych, a także osobom postronnym wykonującym swoje zadania w różnych miejscach zakładu.

Wyposażenie zapewniające bezpieczeństwo pracy operatora wózka

Z tego względu – jako wyposażenie zapewniające bezpieczeństwo pracy wózka – występują takie elementy, systemy, jak:

A.       W zakresie zapewnienia bezpieczeństwa operatora wózka:

          -            krata ochrona (mocowana do karetki) – zabezpieczająca operatora przed zsunięciem się transportowanych ładunków,

          -            daszek ochronny – chroniący operatora przed spadającymi przedmiotami,

          -            kabina (pełna z szybami i drzwiami), obudowa kabiny lub konstrukcja zabezpieczająca (tzw. klatka bezpieczeństwa) – zabezpieczająca operatora przed wypadnięciem z wózka w sytuacji przewrócenia się wózka oraz skutkami kolizji z innymi maszynami, pojazdami czy z wyposażeniem zakładu,

          -            pasy bezpieczeństwa – obowiązkowe przy otwartej kabinie i konstrukcji zabezpieczającej. Dla wózków bocznego podnoszenia pasy bezpieczeństwa są nieobowiązkowe,

          -            osłony elementów ruchomych silnika spalinowego,

          -            osłony tłumika kolektor i rura wydechowa (gdy są dostępne ze stanowiska operatora),

          -            wyłącznik awaryjnego zatrzymania pracy silnika wózka,

          -            zabezpieczenie baterii akumulatorów (w wózkach elektrycznych) przed wypadnięciem i rozlaniem elektrolitu.

Uwaga:

Brak zabezpieczeń podstawowych powoduje konieczność wyłączenia wózka z eksploatacji.

Wyposażenie zapewniające bezpieczeństwo innym pracownikom i osobom postronnym uczestniczącym w pracy wózka  

B.     W zakresie zapewnienia bezpieczeństwa uczestnikom prac, uczestnikom ruchu, osobom postronnym:

            -          przednie oraz tylne światła do jazdy,

            -          światła „stop”,

            -          światła kierunkowskazów,

            -          sygnał dźwiękowy,

            -          lusterka wsteczne,

            -          światło cofania z sygnalizacją akustyczną cofania,

            -          hamulec postojowy,

            -          system uruchomienia wózka tylko przez celowe działanie operatora (np. po użyciu kluczyka).

Oprócz powyższych systemów wózki wyposaża się w:

          -            dodatkowe światła – tzw. szperacze do prac w nocy czy w miejscach o niedostatecznym oświetleniu zewnętrznym,

          -            lampę sygnalizacyjną, pulsującą koloru żółtego do prac o dużym natężeniu ruchu innych maszyn czy ruchu ludzi, w szczególności na budowie czy podczas prac drogowych,

          -            gaśnicę samochodową – w szczególności w sytuacji, gdy odległość dojścia do stałego punku ppoż. jest większa niż 30 m.

Zwróćcie również uwagę na wymagania Kodeksu pracy (dalej: k.p.) w przedmiotowym temacie, mianowicie:

• Obowiązkiem pracodawcy jest wyposażenie w odpowiednie zabezpieczenia maszyn i innych urządzeń technicznych, które nie spełniają wymagań określonych w art. 215. W przypadku gdy konstrukcja zabezpieczenia jest uzależniona od warunków lokalnych, wyposażenie maszyny lub innego urządzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenia należy do obowiązków pracodawcy (art. 216 § 1 i § 2.k.p.).

• Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym wbrew obowiązkowi wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł. (art. 283 § 1 k.p.).

Osprzęt do wózków podnośnikowych – przykłady  

Wózki podnośnikowe, oprócz swojej podstawowej funkcji związanej z transportem materiałów na widłach czy platformie, mogą spełniać również inne zadania, ale pod warunkiem że dany typ, rodzaj wózka:

• został przygotowany technicznie, przez jego producenta, do takich prac,
• instrukcja wózka, dostarczona przez jego producenta (DTR), zawiera zapisy o możliwości zastosowania konkretnego osprzętu do zdefiniowanych prac,
• został przystosowany przez użytkownika, poprzez zakup i odpowiednie modernizacje, do zainstalowania dodatkowego wyposażenia – ale pod warunkiem niepogorszenia warunków bezpieczeństwa pracy wózkiem i zastosowania osprzętu wykonanego przez specjalistyczny zakład.

Poza podstawowym osprzętem, jakim są widły albo platforma, wózki podnośnikowe mogą być wyposażane w taki osprzęt wymienny, jak np.:

• nasady wideł – tzw. przedłużki, stosowane do transportu przedmiotów, materiałów o dużych rozmiarach (oryginalne lub wykonane przez zakład specjalistyczny),
• trzpień nośny (zwany także ostrogą) – wykorzystywany do transportowania materiałów w kręgach, takich jak druty czy blachy,
• szufla (łyżka), w tym samowyładowcza, sterowana mechanicznie lub hydraulicznie (jeżeli wózek jest wyposażony w dodatkową sekcję hydrauliczną), mocowana na karetkę albo na widły,
• zabieraki, chwytaki, kleszcze, pazury dociskowe zapewniające stabilność ładunku, który mógłby być w trakcie transportu niestabilny (transport, np. bali drewnianych, rur, bel papieru czy tkanin w rolkach, skrzynek z cieczami, beczek itp.),
• trawersy do beczek,
• lemiesz, pług do odśnieżania,
• wysięgnik z hakiem – do transportowania materiałów o dużych gabarytach, a także przydatny do rozładunku kontenerów czy innych urządzeń, w sytuacji gdy nie ma możliwości bezpośredniego podjechania wózkiem pod ładunek,
• obrotnica wideł – osprzęt stosowany do opróżniania np. koszy lub pojemników,
• zintegrowana platforma robocza,
• kosz do podnoszenia ludzi (oryginalny lub wykonany przez zakład specjalistyczny).

Oprócz powyższych elementów wyposażenia wózka warto wymienić te, które ułatwiają pracę operatorowi, np.:

• przesuw boczny wideł – osprzęt pozwalający na korekcję ustawienia wideł w stosunku do ładunku w prawą i lewą stronę,
• pozycjoner wideł – urządzenie, które rozsuwa i zsuwa widły względem siebie (daje możliwość transportu szerokich towarów oraz pozwala bez konieczności wysiadania dostosować rozstaw wideł do niestandardowych palet czy przedmiotów; często istnieje możliwość integrowania z przesuwem bocznym oraz obrotnicą).

Pamiętajcie jednak, że stosowany osprzęt wymienny nie może być wykonywany bez zapewnienia bezpieczeństwa pracy (tzw. samoróbka), a to oznacza, że powinien być kupowany osprzęt oryginalny dostarczony przez producenta wózka lub wykonany w specjalistycznym zakładzie.

Ponadto zastosowanie i użytkowanie danego wyposażenia wymiennego powinno być zgodne z dostarczonymi instrukcjami producenta wózka, ponieważ w innym przypadku może doprowadzić do sytuacji niebezpiecznej – nawet przewrócenia wózka, a także nie być dopuszczony do eksploatacji przez UDT.

Miejcie również na uwadze, że zastosowanie niektórych rodzajów wyposażenia powoduje konieczność posiadania wyższej kategorii uprawnień operatora, np. wózek z wysięgnikiem wymaga uprawnień I WJO. Ponadto stosowany wymienny osprzęt dodatkowy musi być uwzględniony w:

• stanowiskowej instrukcji bhp,
• instruktażu stanowiskowym,
• ocenie ryzyka zawodowego
• - dotyczących operatora obsługującego wózek podnośnikowy z konkretnym osprzętem.