Uczestnicy badania trzeźwości – kto może być przy badaniu trzeźwości w zakładzie pracy?

Jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników. Powyższa regulacja, jak i przepisy sąsiednie dotyczące zakładowej kontroli pracowników jest w ostatnim czasie szczególnie mocno eksploatowana w pytaniach i odpowiedziach. Kontrole może wprowadzić pracodawca. Obowiązkiem pracodawcy jest również niedopuszczenie pracownika do pracy, gdy wyniki badania za tym przemawiają lub zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik jest pod wpływem. Dalej pracodawca przetwarza zebrane wyniki pomiaru w aktach osobowych. W domyśle w przypadku małych pracodawców pracodawca jest również osobą kierującą pracownikami i tym samym rzeczywiście może przeprowadzać kontrolę trzeźwości. W przypadku większych struktur organizacyjnych sprawa się komplikuje.

Ponad wszelką wątpliwość osobą upoważnioną w imieniu pracodawcy do przeprowadzania pomiarów trzeźwości może być osoba kierująca, np. kierownik zmiany. Może być to również osoba upoważniona w imieniu pracodawcy to dokonywania czynności z zakresu prawa pracy.

Uczestnikami procedury kontroli trzeźwości w zakładzie pracy może być zatem:

• badany pracownik, w ramach kontroli prewencyjnej lub w uzasadnionym przypadku, gdy jego stan wskazuje, że może być w stanie wskazującym;

• osoba, która będzie badanie przeprowadzała.

Jest to absolutne minimum.

Pytanie, czy pracownik ma prawo zażądać badania przy świadku lub świadkach, np. bezpośrednim przełożonym oraz współpracowniku? Czy pracodawca ma prawo w proces badania zaangażować dodatkową osobę?

Odnosząc się do powyższych dylematów wydaje się, że dużo zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Jeżeli pracownik wyraźnie żąda przeprowadzenia badania w obecności przełożonego, a jego obecność nie naruszy poszanowania godności oraz innych dóbr osobistych pracownika, wówczas nie ma przeciwwskazań, aby w badaniu uczestniczyła dodatkowa osoba. Jeżeli zachowanie pracownika jest niekonwencjonalne, np. jest agresywny, ale godzi się na przeprowadzenie badania, wówczas dla bezpieczeństwa osoby przeprowadzającej badanie pracodawca, jak się wydaje, może wyznaczyć osobę towarzyszącą.

Tradycyjnie na koniec warto rozważyć czy weryfikujący procedury badania trzeźwości pracowników inspektor pracy będzie miał prawo kwestionować skład osobowy komisji przeprowadzającej badanie. Ponieważ przepisy nie regulują kto, co i kiedy - pozostawiając to uznaniu pracodawcy, należy przyjąć że inspektor pracy nie będzie miał prawa kwestionować składu osobowego za wyjątkiem ewentualnego uczestnictwa w badaniach pracownika służby bhp (chyba że jest on objęty badaniem). Inspektor jednak będzie miał prawo rozważyć czy nadmierna publiczność towarzysząca badaniom trzeźwości nie stanowi przypadkiem naruszenia godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.