Woda zdatna do picia dla pracowników – co kryje się pod tym pojęciem

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
10.05.2022AKTUALNE

Obowiązkiem każdego pracodawcy jest zapewnienie pracownikom wody zdatnej do picia. Jednak pojęcie woda zdatna do picia jest bardzo szerokie i niestety niezdefiniowane na gruncie przepisów z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy. Jakie możliwości w tym zakresie ma zatem pracodawca? Czy pracownicy mogą mieć konkretne oczekiwania uwzględniając własne preferencje, w tym wynikające ze wskazań zdrowotnych?

Woda jest podstawą dla roślin, zwierząt oraz ludzi. Trudno bez wody wyobrazić sobie szereg procesów produkcyjnych, w ramach których stosowana jest ona mniej lub bardziej bezpośrednio, jak również właściwe funkcjonowanie w zakładzie pracy. Woda jest więc niezbędna zarówno do celów sanitarnych, jak również do bezpośredniego spożycia.

Wszyscy znamy podstawowe obowiązki pracodawców, takie jak zatrudnianie pracownika za wynagrodzeniem, udzielanie urlopów wypoczynkowych, organizowanie czasu pracy zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Rzadko kiedy zastanawiamy się jednak nad obowiązkiem absolutnie podstawowym – zapewnienie wody.

Ważne

Pracodawca jest obowiązany zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych zapewnić oprócz wody, inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Szczegółowe zasady zaopatrzenia w napoje pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych określają odrębne przepisy.

Woda zdatna do picia – czyli jaka

Woda zdatna do picia to nie zdefiniowane w przepisach bhp pojęcie, które może budzić wątpliwości. Do podstawowych aktów prawnych dotyczących wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi zalicza się:

  • Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2019 r., poz. 506 ze zm.);

  • Ustawa z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. z 2019 r., poz. 1437 ze zm.);

  • Ustawa z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 2019 r., poz. 59 ze zm.);

  • Ustawa z 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2018 r., poz. 2268 ze zm.);

  • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. poz. 2294).

W szczególności należy zwrócić uwagę na wspomniane wyżej rozporządzenie, które reguluje między innymi wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w tym wymagania:

  • bakteriologiczne,

  • fizykochemiczne

  • oraz organoleptyczne.

Ważne

Można zatem przyjąć, że woda do spożycia – w tym oferowana przez pracodawców powinna spełniać wymagania zawarte w przywołanym rozporządzeniu.

Zapewnienie standardowej, uzdatnionej wody wodociągowej wydaje się, że załatwia problem zapewnienia pracownikom wody zdatnej do picia – uwzględniając lansowane przez instytucje dostarczające i badające wodę hasła dotyczące picia „kranówki” bezpośrednio.

Woda butelkowana dla pracowników

Pracodawca może jednak spełnić obowiązek w zakresie zapewnienia wody zdatnej do picia również w ramach dostarczania pracownikom wody butelkowanej – oczywiście w nielimitowanych ilościach. I tu pojawiają się wątpliwości uwzględniając ofertę rynkową wód butelkowanych.

Chcąc zapewnić pracownikom wodę butelkowaną warto odwołać się do rozporządzenia Ministra Zdrowia z 31 marca 2011 r. w sprawie naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych. Określa ono szczegółowe wymagania, jakie powinny spełniać naturalne wody mineralne, wody źródlane i wody stołowe, w tym:

  • wymagania mikrobiologiczne,

  • maksymalne dopuszczalne poziomy naturalnych składników mineralnych tych wód,

  • warunki poddawania tych wód procesom usuwania składników lub nasycania dwutlenkiem węgla.

Woda kranowa czy woda butelkowana – na co się zdecydować

Na co więc pracodawca powinien się zdecydować, chcąc wypełnić obowiązek dostarczenia wody zdatnej do picia z wykorzystaniem wód butelkowanych?

Odnosząc się do powyższego dylematu należy zauważyć, że formalnie każda woda, o której mowa w rozporządzeniu nadaje się do spożycia. Wydaje się jednak, że najbliższa standardowej „kranówce” będzie woda źródlana niegazowana oczywiście, która charakteryzuje się stosunkowo małą ilością składników mineralnych. W żadnym razie nie będzie prawidłową praktyką zapewnienie pracownikom przykładowo wyłącznie wody nasyconej dwutlenkiem węgla.

Woda dla pracownika według zaleceń lekarskich

Co sytuacji gdy pracownik przyniesie zalecenia lekarskie z których wynika, iż powinien przykładowo pić wodę nisko sodową lub inną o wskazanych parametrach? Pracodawca o ile może sobie na to pozwolić może oczywiście zapewnić pracownikowi wodę o właściwych dla niego parametrach. Uwzględniając jednak fakt, iż zalecenia takie nie będą wydane przez lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami można uznać, że w żadnym razie pracodawca nie ma obowiązku uwzględniania indywidualnych preferencji zdrowotnych pracowników w zakresie konkretnych parametrów wody.

Autor: 

Sebastian Kryczka

prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.