Czy nakaz inspektora pracy musi mieć uzasadnienie?

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
08.10.2018AKTUALNE

Nieprawidłowości z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy stwierdzane w podmiotach kontrolowanych przez PIP regulowane są w formie nakazów. Otrzymując taką decyzję w formie pisemnej rzuca się w oczy brak jej uzasadnienia faktycznego – które zawiera zwykle każda decyzja administracyjna. Czy w takim przypadku należy uznać, że decyzja jest wadliwa i można ją skutecznie podważyć przed okręgowym inspektorem pracy?

Kontrola inspektora pracy sprowadza się do ustalenia stanu faktycznego – w zakresie objętym tematem kontroli lub narzuconym przez skargę pracownika. Stan faktyczny jest następnie dokumentowany – jeżeli inspektor ujawni nieprawidłowości, wówczas dokumentacja przybiera formę protokołu z kontroli. Protokół taki zostawia się kontrolowanemu pracodawcy, który może wnieść zastrzeżenia do jego treści – ale nie ma takiego obowiązku (choć osobiście zalecam polemikę z inspektorami pracy na każdym etapie postępowania).

Załatwienie formalności związanych z protokołem kontroli nie kończy relacji między kontrolowanym pracodawcą a inspektorem pracy, który przeprowadzał kontrolę. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione oraz zobowiązane do zastosowania środków prawnych przewidzianych w art. 11 ustawy o PIP. Podstawowym, z punktu widzenia działalności nadzorczej PIP, środkiem prawnym jest nakaz.

Uwaga!

Nakaz jest stosowany wówczas gdy stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły sfery bhp lub gdy pracodawca nie wypłacił należnego pracownikowi wynagrodzenia za pracę.

Jakie elementy powinien zawierać nakaz inspektora pracy?

Warto zauważyć, że ustawa o PIP nie zawiera legalnej definicji nakazu. Ogranicza się jedynie do wskazania w jakich przypadkach nakaz jest wydawany. W tym kontekście nakazem – lub zakazem jest każde wydane przez inspektora pracy rozstrzygnięcie będące decyzją administracyjną.

Mimo braku definicji nakazu inspektora pracy, art. 34 ust 2 ustawy o PIP dokładnie precyzuje jakie elementy powinna zawierać decyzja inspektora

-  oznaczenie organu Państwowej Inspekcji Pracy,

-  datę wydania,

-  oznaczenie strony lub stron,

-  powołanie podstawy prawnej,

- rozstrzygnięcie,

-  termin usunięcia stwierdzonych uchybień,

-  pouczenie o przysługujących środkach odwoławczych.

Ponad wszelką wątpliwość nakaz inspektora pracy jest decyzją administracyjną. Patrząc jednak na wskazane wyżej elementy, z jakich składa się nakaz inspektora, można zauważyć pewne rozbieżności między, tym co wskazuje ustawa o PIP – w zakresie zawartości nakazu – a, tym co wynika ze standardu regulującego zawartość decyzji administracyjnych regulowanego przez Kodeks postępowania administracyjnego.

Z przepisu art. 107 Kodeksu postępowania administracyjnego wynika, że każda decyzja administracyjna powinna zawierać między innymi uzasadnienie prawne oraz faktyczne.

Czy brak uzasadnienia nakazu inspektora PIP pozwala go unieważnić?

Kłopot w tym, że nakazy inspektorów pracy uzasadnienia faktycznego w swojej treści nie zawierają. Czy oznacza to, że podmiot kontrolowany ma prawo podnieść skuteczny zarzut naruszenia procedury administracyjnej przez inspektora i obalić nakaz odnoszący się do problematyki bezpieczeństwa pracy – z przyczyn formalnych?

Rozstrzygając problem braku uzasadnienia faktycznego nakazu w kontekście jego zgodności z przepisami należy podkreślić, że wspomniany przepis art. 34 ust 2 ustawy o PIP zawiera katalog elementów z jakich powinien składać się nakaz. Z redakcji przywołanego przepisu, w którym ustawodawca posłużył się zwrotem decyzja powinna zawierać wynika, że zbiór informacji jakie powinna zawierać decyzja jest zamknięty. Można zatem przyjąć, uwzględniając zupełność i kompletność regulacji zawartej w ustawie o PIP, że ustawodawca na zasadzie art. 12 ustawy o PIP wykluczył stosowanie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach nieuregulowanych przez ustawę. W takim wypadku ustawę o PIP należy uznać za regulację szczególną w stosunku do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, który będzie miał zastosowanie dopiero w sprawach nieuregulowanych w ustawie o PIP.

Wprawdzie przepisy nie nakładają na inspektora pracy obowiązku sporządzenia uzasadnienia będącego częścią składową formularza decyzji, nie oznacza to, iż uzasadnienie decyzji zupełnie nie istnieje. Jej uzasadnieniem jest protokół kontroli, zawierający opis ustaleń stanu faktycznego będący podstawą wydanego rozstrzygnięcia.

Tym samym próba wzruszenia decyzji inspektora z powołaniem się na fakt braku uzasadnienia faktycznego w treści nakazu jest skazana na niepowodzenie.

Uwaga!

Nakaz jak najbardziej jest uzasadnionyczego dowodem jest protokół, a przepisy ustawy o PIP wyłączają konieczność jego bezpośredniego uzasadniania w treści samej decyzji.

Autor: 

Sebastian Kryczka

Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.