Język przepisów zakładowych w przypadku zatrudnienia obcokrajowców

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
22.03.2022AKTUALNE

W obecnych czasach praca może być wykonywana zarówno przez obywateli polskich, jak i przez cudzoziemców, np. przez pracowników z Ukrainy. Mają oni prawo do bezpiecznych warunków pracy. Muszą mieć również pełną świadomość w zakresie bezpiecznego sposobu wykonywania pracy oraz zagrożeń, które tej pracy towarzyszą. Warto zawczasu zadbać o przetłumaczenie niezbędnych instrukcji, regulaminów i dokumentacji oceny ryzyka zawodowego.

Pobierz materiały szkoleniowe – prezentacje przetłumaczone na język ukraiński – znajdziesz je w zakładce Prezentacje szkoleniowe.

Obywatele polscy nie mają monopolu na wykonywanie pracy na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Oznacza to, że pracodawcy mają prawo kształtując strukturę zatrudnienia korzystać zarówno z rodzimych „zasobów ludzkich”, jak i cudzoziemców. Temat zatrudnienia osób niebędących obywatelami polskimi nabiera szczególnego znaczenia w ostatnim czasie. Szczególnie w kontekście napływu do Polski wielu osób z Ukrainy.

Bariera językowa a kwestie bezpieczeństwa

Decydując się na zatrudnienie osoby z Ukrainy, niezależnie od kompetencji oraz formalnych kwalifikacji problematyczną kwestią staje się bariera językowa. Sprawa może nie być znacząca w przypadku wykonywania prostych prac na stanowiskach robotniczych. Nabiera ona jednak szczególnego znaczenia, w sytuacji gdy osoba ze wschodu zamierza wykonywać obowiązki na stanowisku związanym z dużą odpowiedzialnością. Tu bariera językowa może prowadzić do katastrofalnych skutków przykładowo zdrowotnych. Taka sytuacja może mieć miejsce na przykład przy zatrudnieniu osoby z Ukrainy na stanowiskach medycznych i dotyczyć personelu medycznego.

Bariera językowa może mieć bezpośrednie przełożenie na kwestie bezpieczeństwa procesu pracy. Należy pamiętać, że cudzoziemcy mają prawo do bezpiecznych warunków pracy. Zatem należy szeroko rozumiane obowiązki wynikające z art. 207 kodeksu pracy stosować również względem nich. Nie są to osoby drugiej kategorii, w przypadku których można zrezygnować z wyposażenia ich przykładowo w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze.

Konieczne informacje dla pracowników obcojęzycznych

Z wyposażeniem i prawidłowym stosowaniem wspomnianych środków ochronnych nie ma większego problemu. Nie jest to przesadnie skomplikowane i bariera językowa nie jest tu szczególną przeszkodą. Jednak osoby zatrudnione pochodzenia ukraińskiego, podobnie jak pracownicy polscy powinni mieć przekazane informacje o:

  • zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników;

  • działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń dla życia i zdrowia;

  • pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.

Do tego dochodzi wyeksponowany obowiązek zapoznania pracowników z:

  • instrukcjami bhp,

  • oceną ryzyka zawodowego,

  • regulaminem pracy,

  • regulaminem wprowadzonego monitoringu zakładowego mającego na celu przyczynienie się do poprawy bezpieczeństwa pracy.

Przekazanie informacji pracownikom pochodzenia ukraińskiego, których znajomość języka polskiego ogranicza się do grzecznościowych zwrotów, a nie specjalistycznej siatki pojęciowej wynikającej z prawa pracy oraz technicznego bezpieczeństwa pracy powoduje, iż przedstawienie informacji w języku polskim jest równoznaczne z nie przedstawieniem takich informacji.

Ważne

Tak jak w przypadku szkoleń bhp, tak samo wszelka dokumentacja z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy, z którą powinni być zapoznani pracownicy z Ukrainy, oraz do której powinni mieć zagwarantowany bieżący dostęp powinna zostać przetłumaczona na język ukraiński.

Inspekcja pracy może sprawdzić prawidłowe przekazanie informacji pracownikowi obcojęzycznemu

Inspekcja Pracy co roku kontroluje problematykę zatrudniania cudzoziemców. Osoby zatrudnione pochodzenia ukraińskiego są w szczególnej orbicie zainteresowania. Szczególnie, że duża część wypadków przy pracy występuje właśnie z udziałem takich osób. Tym samym pracodawcy, w szczególności zatrudniający osoby z Ukrainy na stanowiskach robotniczych powinni zapewnić przekazanie informacji niezbędnych dla bezpiecznego wykonywania pracy w sposób zrozumiały - uwzględniający barierę językową.

Czy inspektor pracy będzie miał prawo sprawdzić czy w zakładzie pracy znajdują się przetłumaczone dokumenty? Bezpośredniego przepisu wynikającego z ustawy o PIP w powyższym zakresie nie ma. Uwzględniając jednak obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy oraz wypełnienia wspomnianych wcześniej obowiązków również względem obcokrajowców należy przyjąć, że inspektor będzie miał prawo zweryfikować wypełnienie obowiązków informacyjnych z zakresu bhp w sposób dla pracowników z Ukrainy zrozumiały. Nabierze to szczególnego znaczenia w sytuacji gdy pracownik ze wschodu ulegnie wypadkowi przy pracy. Szczególnie gdy będzie to wypadek ciężki zbiorowy lub śmiertelny. W takim przypadku brak zapewnienia tłumaczenia dokumentów będzie mogło być przez inspektora oraz prokuratora uznane jako okoliczność obciążająca, która miała wpływ na wystąpienie wypadku.

Autor: 

Sebastian Kryczka

prawnik, ekspert prawa pracy

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.