Nowe obowiązki w zakresie bezpiecznego postępowania z ostrymi narzędziami

Zakres stosowania ustawy obejmuje wszystkie osoby pracujące pod kierownictwem lub nadzorem pracodawców w sektorze opieki zdrowotnej, tj.:

• będące pracownikami w rozumieniu przepisów prawa pracy,

• zatrudnione na podstawie umów cywilno-prawnych (np. lekarzy, konsultantów, pielęgniarki),

• za pośrednictwem agencji pracy czasowej (np. salowe i personel sprzątający),

• stażystów,

• praktykantów,

• uczniów i słuchaczy szkół medycznych

• oraz wolontariuszy uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Regulacja nie obejmuje osób wykonujących zawód medyczny w formie praktyki zawodowej, gdyż w rozumieniu Kodeksu pracy nie są one pracownikami. Nie dotyczy też osób z zewnętrznych firm współpracujących, ale nienależących do sektora opieki zdrowotnej (np. świadczących usługi utylizacji odpadów czy cateringu).

Pracodawcy mają obowiązek wdrożenia wszelkich dostępnych środków eliminujących lub ograniczających stopień narażeń na zranienie ostrymi narzędziami przez personel medyczny. Przed ich wprowadzeniem musi ocenić ryzyko narażenia na zranienie.

Ocenę ryzyka należy aktualizować okresowo, nie rzadziej niż raz na 2 lata oraz w każdym przypadku wystąpienia na stanowisku pracy zmian mających lub mogących mieć znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika w miejscu pracy. Musi być również

aktualizowana w odniesieniu do aktualnej wiedzy medycznej i postępów w zakresie bhp.

Pracodawca, uwzględniając wyniki oceny ryzyka, podejmuje działania eliminujące lub ograniczające ryzyko wystąpienia zranień ostrymi narzędziami oraz zakażeń, obejmujące:

• organizację miejsca udzielania świadczeń zdrowotnych w sposób pozwalający na uniknięcie lub zminimalizowanie narażenia,

• zapewnienie warunków bezpiecznego zbierania, przechowywania oraz usuwania odpadów medycznych, z zastosowaniem łatwo dostępnych, bezpiecznych i oznakowanych pojemników, w miarę możliwości umieszczonych w pobliżu miejsc używania lub przechowywania ostrych narzędzi,

• wdrożenie odpowiednich środków profilaktycznych uwzględniających organizację i warunki pracy, czynniki psychospołeczne oraz inne czynniki związane ze środowiskiem pracy,

• zapewnienie środków ochrony indywidualnej, odpowiednich do rodzaju i stopnia narażenia.

Jeżeli w wyniku oceny ryzyka zostanie zidentyfikowana możliwość wystąpienia narażenia pracownika na szkodliwy czynnik biologiczny, przeciw któremu jest dostępne szczepienie ochronne, pracodawca musi poinformować pracownika o korzyściach szczepienia, możliwych niepożądanych odczynach poszczepiennych oraz o skutkach niepoddania się takiemu szczepieniu.

Należy również stworzyć procedury bezpiecznego postępowania z ostrymi narzędziami, w tym będącymi odpadami medycznymi, oraz je aktualizować. Należy je sporządzić w formie papierowej i elektronicznej. Muszą być udostępnione pracownikom w taki sposób, aby mieli do nich stały dostęp.

Wykaz musi zawierać następujące informacje:

• kolejny numer zdarzenia w roku,

• datę zdarzenia,

• jednostkę organizacyjną podmiotu wykonującego działalność leczniczą, w której doszło do zranienia,

• rodzaj i model narzędzia, które spowodowało zranienie,

• rodzaj procedury medycznej oraz czynność, podczas której doszło do zranienia;

• inne informacje uzyskane podczas postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn zranienia ostrym narzędziem.

Szkolenia dotyczące zapobiegania narażeniu i jego skutkom muszą obejmować przede wszystkim zagadnienia dotyczące:

• prawidłowego postępowania z ostrymi narzędziami, w tym narzędziami zawierającymi rozwiązania chroniące przed zranieniem;

• potencjalnego zagrożenia dla życia i zdrowia spowodowanego zranieniem ostrym narzędziem oraz kontaktem z krwią lub innym potencjalnie zakaźnym materiałem biologicznym;

• środków, które należy podjąć w celu zapobiegania zranieniom ostrymi narzędziami, obejmujące standardowe środki ostrożności, bezpieczne systemy pracy, prawidłowe stosowanie i procedury usuwania ostrych narzędzi i odpadów oraz znaczenie uodpornienia przy użyciu szczepionek;

• wyposażenia i stosowania środków ochrony indywidualnej odpowiednich dla rodzaju i stopnia narażenia;

• procedur postępowania poekspozycyjnego,

• procedur zgłaszania oraz prowadzenia wykazu zranień ostrymi narzędziami i sprawozdawczości w tym zakresie,

• okoliczności i przyczyn zranień ostrymi narzędziami, w tym wyników prowadzonych analiz.

Raport o bhp w podmiocie leczniczym w zakresie zranień ostrymi narzędziami przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych powinien zawierać m.in.:

• tabelaryczne zestawienie liczby zranień ostrymi narzędziami, do których doszło w podmiocie leczniczym w okresie sprawozdawczym oraz w równym mu długością okresie poprzedzającym, w podziale na jednostki organizacyjne podmiotu leczniczego,

• tabelaryczne zestawienie stosowanych w podmiocie leczniczym rodzajów ostrych narzędzi, z wyszczególnieniem, które z nich zawierają rozwiązania chroniące przed zranieniem,

• analizę okoliczności i przyczyn zranień, ze szczególnym uwzględnieniem ich przyczyn systemowych,

• propozycje możliwych działań mających na celu ograniczenie liczby zranień, w tym możliwości wprowadzenia do użytku w podmiocie leczniczym nowych rodzajów ostrych narzędzi zawierających rozwiązania chroniące przed zranieniem, wraz z oszacowaniem kosztów takich działań,