Będą zmiany w ustawie wypadkowej

Zmiana dotyczy wstępu do wyliczenia w art. 3 w ust. 2 ustawy wypadkowej, które obecnie brzmi „Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:”, a ma otrzymać brzmienie „Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ”.

Ta z pozoru mało istotna zmiana ma wyeliminować pojawiające się różnice w interpretacji. Płatnicy interpretują obecne brzmienie inaczej niż ZUS. Przepis interpretowany przez płatników jest w ten sposób, że wypadki określone w art. 3 w ust. 2 ustawy wypadkowej nie powinny być ujmowane w informacji ZUS IWA. Taka interpretacja wpływa na wysokość ustalanej przez ZUS wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Dlatego ustawodawca postanowił zmienić zapis wstępu do wyliczenia, aby rozwiać wszelkie wątpliwości.

Obecne przepisy ustawy z o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych nie zawierają przepisów szczególnych, które regulowałyby kwestie dopuszczalności sukcesji stopy procentowej składki w przypadkach łączenia się płatników (w tym przez przejęcie) lub ich podział. Jednak z ogólnych zasad wynikających z tej ustawy wynika, że stopa procentowa składki nie powinna podlegać zmianie w trakcie roku składkowego, jeśli nie nastąpiła korekta danych, na podstawie których stopa ta została ustalona. Dlatego według stanowiska ZUS niedopuszczalna jest sukcesja uprawnień do posługiwania się daną wartością stopy procentowej składki.

W orzecznictwie sądowym przeważa jednak odmienny pogląd, który wynika z tego, iż sukcesję praw i obowiązków przewidują przepisy art. 93–93c ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. 2020 poz. 1325), do których, w zakresie należności z tytułu składek, odsyła art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 423).

Dlatego ustawodawca zaproponował, aby to jednoznacznie rozstrzygnąć w ten sposób, że do art. 27 ustawy wypadkowej ma zostać dodany ust. 2 o treści: „Do stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się odrębnych przepisów o sukcesji praw i obowiązków w przypadku przekształceń, łączenia się lub podziału płatników składek”. W konsekwencji z ustawy wypadkowej jednoznacznie będzie wynikało, że w trakcie roku składkowego nie ma możliwości zmiany kodu PKD w przypadkach łączenia się płatników (w tym przez przejęcie) lub ich podział.

W projekcie ustawy proponowana jest zmiana przekazywania przez ZUS płatnikom składek informacji o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. W tym celu art. 32 ust. 2 ustawy wypadkowej ma otrzymać brzmienie: „2. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, Zakład doręcza wyłącznie w postaci elektronicznej na profilu informacyjnym założonym w systemie teleinformatycznym Zakładu.”

Obecnie wygląda to w ten sposób, że ZUS wysyła taką informację do 30 kwietnia danego roku za pośrednictwem operatora pocztowego lub za pośrednictwem PUE ZUS. Jeżeli płatnik składek do tego terminu nie otrzyma takiego zawiadomienia, powinien zwrócić się do jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na swoją siedzibę o podanie wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Na mocy proponowanej zmiany przepisu płatnik składek, począwszy od 1 kwietnia 2022 r., zawiadomienie o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym ZUS będzie doręczać wyłącznie w postaci elektronicznej na profilu informacyjnym założonym w systemie teleinformatycznym ZUS (PUE ZUS). Przyjęcie projektowanego założenia przyczyni się do usprawnienia kontaktów z płatnikiem składek. Wyeliminuje także sytuację, w której do płatnika z jakichś powodów nie dotrze informacja o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Ponadto projekt zakłada, że do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ma zastać dodany art. 47b, który narzuci każdemu płatnikowi składek obowiązek założenia profil informacyjny w systemie teleinformatycznym ZUS. Dlatego możliwa będzie zmiana formy otrzymania informacji o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy wypadkowej zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Zmiana treści art. 8 ust. 3 ustawy zasiłkowej ma więc polegać na zastąpieniem zwrotu „na podstawie odrębnych przepisów” zwrotem „na podstawie przepisów o wynagradzaniu”.

Dotychczas zwrot użyty w ustawie zasiłkowej „przepisy o wynagradzaniu” rozumiany był jako regulacje Kodeksu pracy i przepisy szczególne odnoszące się do określonych kategorii pracowników (np. zapisy umów o pracę). Natomiast zwrot użyty w ustawie wypadkowej „odrębne przepisy” rozumiany jest nieco inaczej, jako akty prawodawcze powszechnie obowiązujące (ustawy, akty wykonawcze wydane na podstawie ustawy).

W związku z tym, że powinny być stosowane jednolite zasady postępowania, ustawodawca postanowił ujednolicić oba zapisy w ustawach.

Projekt przewiduje również zmianę pojęcia „rodzaj działalności według PKD”, w ten sposób, że do art. 29 ustawy wypadkowej zostanie dodany ust. 3 w treści „Dla płatnika składek będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, posiadającego ustalony odrębnie więcej niż jeden rodzaj przeważającej działalności, przyjmuje się rodzaj działalności ustalony dla działalności wpisanej do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.”

Zmiana ta ma zapobiec sytuacji, w której osoba prowadząca działalność gospodarczą posiada dwa „równorzędne” przeważające kody działalności według PKD, a jest to możliwe dzięki § 9 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 30 listopada 2015 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń (Dz.U. poz. 2009 ze zm.).

W takiej sytuacji powstaje wątpliwość, który kod przeważającej działalności gospodarczej brać pod uwagę, przy ustalaniu wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych. Nowy przepis jednoznacznie wskazuje, że w takiej sytuacji należy wziąć pod uwagę kod przeważającej działalności gospodarczej PKD zgodny z wpisem do CEIDG.