Dziś obchodzimy Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy

Kinga Grodzicka-Lisek
Kinga Grodzicka-Lisek
28.04.2017AKTUALNE

Dziś obchodzimy Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy

Dziś w Polsce i na całym świecie z obchodzimy Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy. W związku z tym organizowane są różnego rodzaju wydarzenia. Głównym wydarzeniem polskich obchodów Dnia jest uroczyste posiedzenie Rady Ochrony Pracy, którego tematem jest identyfikacja rodzajów działalności i grup pracowników o zwiększonym ryzyku wypadku przy pracy na podstawie analiz danych.

Tematem tegorocznego Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy zaproponowanego przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) w celu zwiększania świadomości na temat BHP jest „Optymalizacja gromadzenia i wykorzystywania danych na temat BHP”.

Zobowiązanie państw do gromadzenia i wykorzystywani danych dotyczących bhp wynika z Agendy na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 ONZ oraz licznych konwencji, zaleceń i protokołów Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). Pozyskiwanie i gromadzenie rzetelnych informacji dotyczących wypadków przy pracy i chorób zawodowych ma ogromne znaczenie dla wykrywania nowopowstałych zagrożeń identyfikacji niebezpiecznych sektorów gospodarki, zawodów, modeli i praktyk biznesowych. Pozwoli również na opracowanie polityki, systemów i programów bhp na szczeblach zarówno międzynarodowych, jak i krajowych oraz lokalnych czy nawet zakładowych.

Problemy z gromadzeniem wiarygodnych danych na temat wypadków przy pracy

Oczywiście zbieranie takich danych, aby były one wiarygodne i odzwierciedlały rzeczywistość nie jest proste. Stad też w tym szczególnym dniu MOP chce zwrócić na ten problem uwagę. Wśród trudności z gromadzeniem danych o warunkach bhp wskazać można na:

  1. Pomijanie danych na temat bhp z mniejszych źródeł.

Przekładem mogą być przepisy prawne, które nie obejmują wszystkich pracodawców, pracowników oraz sektorów gospodarki. Nie jest bowiem wymagane w wielu krajach zgłaszanie, rejestracja wypadków przy pracy czy chorób zawodowych z takich obszarów jak rolnictwo, praca w gospodarstwie domowym oraz sektor publiczny. Według MOP do pracodawców i pracowników, których często nie obejmuje obowiązek powiadamiania i rejestracji, zaliczają się:

  • mali pracodawcy,
  • pracodawcy prowadzący działalność w gospodarce nieformalnej i zatrudnieni w niej pracownicy,
  • osoby samozatrudnione,
  • pracownicy migrujący i sezonowi, a także
  • pracownicy tymczasowi i zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin.

2. Pomijanie niebezpiecznych zdarzeń, które mogą doprowadzić do powstania urazów lub choroby – zdarzeń potencjalnie wypadkowych.

Ważne

Zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym wiąże się z eliminacją zagrożeń i identyfikacją ryzyka zanim dojdzie do wypadku lub zachorowania.

Gromadzenie danych na temat niebezpiecznych zdarzeń i domniemanych przypadków chorób zawodowych ma również kluczowe znaczenie dla budowania kultury bezpieczeństwa pracy.

Podkreślić trzeba również, że zgłaszanie i rejestracja tylko zgonów, urazów i chorób objętych ubezpieczeniem lub takich, z powodu których przysługuje odszkodowanie, często prowadzi do nieuwzględniania w raportach części danych, co wpływają znacząco na wiarygodność i efektywne wykorzystanie zebranych informacji.

3. Brak wiedzy i zrozumienia ze strony pracodawców, pracowników w zakresie obowiązku zgłoszenia wypadku lub choroby.

Pracodawcom i samym pracownikom często brak wiedzy i umiejętności aby dokonać identyfikacji a następnie zgłoszenia bądź rejestracji wypadku przy pracy bądź choroby zawodowej.

4. Wielość organów, instytucji państwowych i urzędów które zbierają i gromadzą dane o wypadkach przy pracy i chorobach zawodowych.

W wielu krajach obowiązki związane z BHP rozdzielane są między różnego rodzaju organy, tj. ministerstwa pracy, zdrowia, ochrony socjalnej i zatrudnienia, publiczne i prywatne zakłady ubezpieczeń oraz inne podmioty, w tym dostawców usług medycznych i świadczeniodawców. Organy te mogą prowadzić działalność na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym. Mają również odrębne mechanizmy zbierania i rejestracji danych.

5. Brak jednolitej definicji wypadku przy pracy

Wiele zasadniczych terminów z dziedziny BHP różni się w zależności od organu i kraju. Nie ma nawet jednoznacznie i jednolicie (na gruncie światowym) zdefiniowanego pojęcia „wypadek przy pracy”. Ponadto podstawowe terminy dotyczące tego problemu opracowane są w wielu krajach na potrzeby systemów ubezpieczeń, aby umożliwić przyznanie odszkodowania za doznane urazy w miejscu pracy, a niekoniecznie, aby ułatwić zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym.

Natomiast w Polsce dane dotyczące wypadków przy pracy gromadzone są przez Główny Urząd Statystyczny na podstawie formularzy Z-KW Statystyczna karta wypadku. Ponadto dane o wypadkach przy pracy zbiera także Państwowa Inspekcja Pracy jak i Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Niestety ale dane te często różnią się między sobą. Wpływ mają na to m.in. podane przez MOP przyczyny.

Informacje o rodzajów działalności i grupach pracowników o zwiększonym ryzyku wypadku przy pracy na podstawie analizy danych

Dziś na Rada Ochrony Pracy, na specjalnym posiedzeniu, będzie omawiała problem potrzeby gromadzenia, rejestrowanych danych o wypadkach przy pracy i warunkach pracy, a także ich znaczenie dla BHP. To próba uświadomienia przedstawicielom różnych grup (ustawodawcy; pracodawców; pracowników; organów nadzorów, instytucji społecznych) jak ważne dla bhp jest gromadzenie i analizowanie danych o wypadkach przy pracy.

Doktor Szymon Orbysiński wskazał jakie informacje można uzyskać analizując dane o wypadkach przy pracy. Na podstawie tych danych jesteśmy bowiem w stanie lepiej identyfikować zagrożenia i przeciwdziałać wypadkom przy pracy.

„Jest to szansa dla prewencji wypadkowej, ale jednocześnie wyzwanie.” – mówi dzisiejszy prelegent Szymon Orbysiński.

Z analizy danych o wypadkach przy pracy możemy bowiem dowiedzieć się, że generalnie liczba wypadków przy pracy w perspektywie klik dziesięciu lat utrzymuje się na jednym poziomie i oscyluje w okolicach 90 tys. Mimo że były lata gdzie następowało znaczne zmniejszenie liczby wypadków. Jednak po takich latach przychodziły lata zwyżkujące.

Patrząc na dane o wypadkach przy pracy możemy również stwierdzić że liczba poszkodowanych kobiet dynamicznie wzrasta, choć analizując dane za kolejne lata to mężczyźni co roku stanowią najliczniejsza grupę poszkodowanych pracowników.

Z danych przedstawionych prze PIP w zakresie identyfikacja rodzajów działalności i grup pracowników o zwiększonym ryzyku wypadku przy pracy wynika że najczęściej wypadkom przy pracy ulegają pracownicy przemysłu budownictwa, handlu i transportu. Branżom tym odpowiadają określone grupy zawodów i są to:

  • robotnicy budowlani
  • kierowcy
  • mechanicy maszyn i urządzeń przemysłowych
  • robotnicy gospodarczy
  • osoby sprzątające
  • specjaliści elektrycy.

Coraz większa grupą zgłaszającą wypadku przy pracy są również zleceniobiorcy oraz osoby samozatrudniające się czyli osoby pracujące dla podmiotów, które nie mają obowiązku zgłaszania zaistniałych wypadków przy pracy do PIP. 

Kolejną grupą która najczęściej ulega wypadkom przy pracy są pracownicy o krótkim stażu pracy – 1 dzień. Są to poszkodowani którzy najczęściej nie byli odpowiednio przygotowani do pracy Równie niepogotowani i narażeni na wypadki przy pracy są pracownicy młodociani.

Podkreślmy zatem jak przydatne są informacje na temat wypadków przy pracy. Są one istotne dla planowania działań prewencyjnych, określenia najbardziej narażonych na wypadki przy pracy sektorów, osób, prac.

Autor: 

Kinga Grodzicka-Lisek

Prawnik specjalizujących się w prawie pracy, w tym bhp.

Autor
Kinga Grodzicka-Lisek
Prawnik, specjalizujący się w zagadnieniach prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Kilkuletni pracownik kancelarii adwokackiej. Autorka wielu tekstów i porad w zakresie prawa pracy oraz bhp. Redaktor „Portalu bhp” i była redaktor naczelna „Bhp w firmie” w 2011 r., redaktor prowadząca poradnik „Szkolenia bhp w firmie” w latach 2007-2009.