Kolej wąskotorowa – ważne bezpieczeństwo pracownika i klienta

Fakt, że wiele kolejek wąskotorowych ma wieloletnie, czasem wiekowe tradycje, może być problemem dla zarządców. Dlatego warto – przed rozpoczęciem sezonu turystycznego, ale także po jego zakończeniu – dokonać szczegółowego przeglądu taboru oraz stanu infrastruktury kolejowej, czyli torów, podkładów i urządzeń sterowania ruchem. Istotny jest także stały, codzienny monitoring działania urządzeń i stanu torów. Choć w wielu przypadkach rolę człowieka może przejąć maszyna lub system nadzoru wizyjnego, to nic jednak nie zastąpi – w przypadku starych kolejek – sprawnego oka specjalisty, który szybko i sprawnie oceni np. stan toru w czasie panujących obecnie upałów. Dlatego każdy zarządca kolejki musi – stosując się do instrukcji i wymagań przepisów prawa, w odniesieniu do pracowników obsługi i ruchu pociągów – zapewnić maksymalne bezpieczeństwo pracownikom, ale także – pośrednio – pasażerom.

Pracownicy, którzy prowadzą pociągi turystyczne, ale także zapewniają bezpieczny przejazd kolejki po trasie, obowiązkowo muszą poddać się corocznym badaniom okresowym oraz testom psychotechnicznym oraz specjalistycznym okresowym egzaminom. Egzaminy i testy mają zapobiec rutynie, która może prowadzić do niewłaściwego, niestarannego wykonywania obowiązków, a w konsekwencji – doprowadzić do wypadku. Dlatego tak ważny jest stały nadzór nad pracownikami, prowadzącymi ruch pociągów i każdorazowe badanie stanu trzeźwości przez przystąpieniem do obowiązków służbowych.

Istotny w pracy specjalisty bhp, zatrudnionego u zarządcy kolejki wąskotorowej jest grafik szkoleń, realizowany na podstawie regulaminów i instrukcji. Ale powinien także organizować szkolenia kwalifikacyjne, które umożliwią pracownikom kolejki podejmowanie dodatkowych prac w ramach zadań, związanych z działalnością, niezbędną dla prawidłowego i efektywnego funkcjonowania kolejki. Przykładowo – maszynista kolejki wąskotorowej nie pracuje osiem, czy dwanaście godzin w ciągu dnia, jak ma to miejsce w przypadku osób, prowadzących pociągi pasażerskie lub towarowe w ruchu ciągłym, dlatego może realizować także inne zadania, np. związane z prowadzeniem drezyny, remontami wagonów czy lokomotyw, zgodnie z posiadanymi uprawnieniami i kwalifikacjami.

Zazwyczaj zarządca kolejki zatrudnia pracowników na zasadzie umowy o pracę, w której precyzyjnie określone są standardy postępowania i obowiązki. Uzupełnieniem zapisów umowy są przepisy prawa, zarządzenia i instrukcje, z którymi pracownik musi się zapoznać i zadeklarować ich znajomość. Specjalista ds. bhp może także – a jest to jak najbardziej wskazane – przeprowadzić egzamin ze znajomości szczegółowych przepisów. Jest to szczególnie ważne, gdy właściciel kolejki – aby zapewnić możliwie jak najlepsze i najbardziej efektywne zagospodarowanie czasu pracy pracowników – nakłada dodatkowe obowiązki np. na kierownika pociągu czy konduktora. W czasie postoju pociągu na stacji, lub na trasie – co w przypadku pociągów wąskotorowych jest zwyczajowym postępowaniem, wpisanym do rozkładu jazdy – drużyna konduktorska przykładowo może organizować konkursy dla turystów lub zapewniać pasażerom bezpieczne odwiedziny w kabinie maszynisty, co jest atrakcją dla najmłodszych, ale także nieco starszych pasażerów. Jednak zapewnienie takiej atrakcji musi być poprzedzone szczegółową procedurą postępowania, która obowiązuje obsługę pociągu i maszynistę.