Nawyki i stan emocjonalny pracownika a wypadki przy pracy

Przy dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego należy wziąć pod uwagę wszystkie możliwe czynniki zagrażające bezpieczeństwu, zdrowiu u życiu pracownika. Często wśród przyczyn wypadków wymienia się nieprawidłowe zachowanie się pracownika, czyli czynnik ludzki. Ten czynnik jest najtrudniejszy do przewidzenia i określenia bowiem działanie człowieka często trudno przewidzieć. Trzeba jednak podkreślić, że na działanie każdego pracownika wpływa jego stan emocjonalny i psychofizyczny. Nie mniej istotną rolę odgrywają tu przyzwyczajenia, nawyki pracowników.

Nawyki powstają na podstawie kojarzenia ze sobą zdarzeń. Niektóre są dobre, inne złe. Te niezadowalające powstać mogą na bazie skojarzenia niebezpiecznego zachowania z brakiem negatywnych konsekwencji, w wyniku czego pracownik nie zamierza zmieniać swojego zachowania. Jest to bardzo niebezpieczne, jednakże taka jest prawidłowość – rutyna i nawyki powstałe na bazie własnych doświadczeń są bardzo silne i trwałe.

Zmiana niebezpiecznych zachowań nawykowych i wytworzenie się zachowań bezpiecznych jest sposobem na tworzenie bezpiecznych warunków pracy w zakładzie pracy. Jest to skuteczna i efektywna metoda, gdyż odnosi się do zachowań pracownika oraz jego sposobu spostrzegania sytuacji zagrożenia.

Jednym z elementów, który kieruje zachowaniami człowieka, są przeżywane przez niego emocje. W każdym momencie człowiek jakoś się czuje, coś przeżywa. Ma to związek ze zdarzeniami z jego życia osobistego bądź zawodowego. Intensywność, znak (pozy­tywne v negatywne) oraz treść przeżywanych przez człowieka emocji wpływa na podejmowanie zachowań bezpiecznych oraz niebezpiecznych w środowisku pracy. Ponieważ człowiek jest pod wpływem emocji przez cały czas, ich znaczenie (w zależności od siły, jakości oraz przyczyn) dla podejmowanych decyzji i zachowań może być ogromne.

Wiedza ta może uczulić pracowników na ważność orientacji w swoich stanach emocjonalnych i psychofizycznych. Ich adekwatna percepcja może przyczynić się do propagowania bezpiecznych warunków pracy dla siebie i swoich współpracowników (np. przez rezygnację z wykonywania zadania, będącego ponad siły lub wymaga skupienia, na które nie jestem w stanie się zdobyć, gdyż moje dziecko jest w trakcie ciężkiej operacji).

W tym miejscu należy także wspomnieć o ogromnej roli, jaką mogą odegrać współpracownicy oraz służba bhp w zakładzie pracy. Zwracanie uwagi na innych ludzi oraz ich samopoczucie i zdrowie w danym dniu może uchronić ich przed zachowaniami niebezpiecznymi.

Człowiek jest skomplikowaną istotą. Przeżywa określone stany emocjonalne, poddaje się czynnościom nawykowym, podejmuje zróżnicowane zachowania przyczyniające się do kreowania bezpiecznych bądź niebezpiecznych warunków pracy. Jego właściwości indywidualne, sposób percepcji i oceny ryzyka zagrożenia, przyjmowanie informacji na temat zagrożeń ma wpływ na to, jakie zachowanie wybierze, podejmując się pełnienia obowiązków pracowniczych.

Pracownik służby bhp musi być świetnym obserwatorem ale poniekąd psychologiem i znawcą „ludzkich dusz”. Takie cechy pozwolą mu na lepszy kontakt z pracownikami, co z pewnością przełoży się na lepszą, skuteczniejszą prewencję wypadkową, jeżeli wcześniej zaobserwuje, odczyta potencjalnie niebezpieczne zachowania pracowników.