Testy na COVID-19 dla pracowników i odszkodowanie za zakażenie koronawirusem w pracy – nowe pomysły z ustawy covidowej

Najnowszy projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących ochrony życia i zdrowia obywateli w okresie epidemii COVID – 19 właśnie trafił do Sejmu. Zastąpi on tzw. ustawę Hoca, która mała być już niemal uchwalona. Jak się jednak okazało, prawdopodobieństwo uzyskania poparcia dla tego projektu było nikłe. Nawet w partii, z której pochodzili pomysłodawcy i sprawozdawca projektu ustawy.

Powstał zatem kolejny projekt przepisów, także poselski, złożony przez grupę posłów z ugrupowania partii rządzącej. Z uwagi, że jest to również projekt poselski, ma on skróconą ścieżkę legislacyjną. Nie podlega też opiniowaniu społecznemu. Celem nowego projektu jest wprowadzenie rozwiązań:

• umożliwiających pracownikom nieodpłatne wykonywanie testów na COVID-19 pracowników,
• pozwalających pracodawcom żądać od pracowników oraz osób wykonujących na rzecz pracodawcy pracę na podstawie umów cywilnoprawnych podawania informacji o posiadaniu negatywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2.

Co ciekawe już we wstępie uzasadnienia możemy przeczytać, że dotyczy ona pracowników i pracodawców, jednak w znacznie szerszym ujęciu niż kodeksowe.  Jeżeli ustawa mówi o pracodawcy, to znaczy, że ma na myśli także osobę lub jednostkę organizacyjną, na rzecz której wykonywana jest:

• umowa agencyjna,
• umowa zlecenia,
• inna umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowa o dzieło.

Z kolei, gdy mowa o pracowniku to chodzi także o osobę wykonującą:

• umowę agencyjną,
• umowę zlecenia,
• inną umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowę o dzieło.

Najnowszy pomysł na przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2 to danie pracownikowi prawa do nieodpłatnego wykonania testu diagnostycznego w kierunku SARS‑CoV‑2.

Pracownika będzie miał więc możliwość wykonania nieodpłatnego testu zasadniczo raz w tygodniu. Oczywiście ustawodawca zastrzega sobie, że może nastąpić zmiana wskazanej częstotliwości wykonania testu. Będzie to zależne od zmieniającej się sytuacji epidemicznej oraz dostępność testów.

Jednocześnie najnowszy projekt pozwala pracodawcy żądać od pracownika informacji o negatywnym wyniku testu na SARS‑CoV‑2. Jest tu jednak pewne ograniczenie czasowe. Pracodawca będzie mógł wymagać od pracownika okazania wyniku takiego testu w terminie wyznaczonym z wyprzedzeniem. Termin nie może być krótszy niż 48 godzin. Może się to zdarzać nie częściej niż raz w tygodniu.

Jeżeli pracownik nie przekaże pracodawcy informacji o negatywnym wyniku testu, będzie traktowany jak osoba, która nie poddała się testowi.

W projekcie znajdziemy też zastrzeżenie. Pracownik, który nie poddał się testowi na COVID-19, nadal może pracować na dotychczasowych zasadach. Nie będzie go można z tego powodu delegować do pracy poza stałe miejsce bądź do pracy innego rodzaju.

Pracownik zarażony SARS‑CoV‑2, który podejrzewa, że do zakażenia doszło w pracy, może ubiegać się o odszkodowanie. Może wystąpić z wnioskiem o odszkodowanie z tytułu zakażenia koronawirusem od pracownika, który nie poddał się testowi na COVID-19.

Wniosek o wszczęcie postępowania w przedmiocie świadczenia odszkodowawczego będzie się składać do pracodawcy. Termin złożenia wniosku to 2 miesiące od dnia zakończenia:

• izolacji,
• izolacji w warunkach domowych,
• albo hospitalizacji z powodu COVID-19.

W takim wniosku trzeba będzie wykazać, że zakażenie nastąpiło w zakładzie pracy lub innym miejscu pracy. Należy także podać osoby, z którymi miało się kontakt w zakładzie lub miejscu pracy w okresie 7 dni poprzedzającym zakażenie.

Natomiast pracodawca będzie musiał sprawdzić, czy wśród pracowników, z którymi miał kontakt pracownik zakażony, znajdują się osoby, które nie poddały się testowi na COVID-19. Będzie miał na to 7 dni od dnia otrzymania wniosku. Jeżeli pracodawca znajdzie takie osoby będzie musiał, maksymalnie w terminie 3 dni, przekazać wniosek pracownika do wojewody. Do przekazanego wniosku pracodawca będzie musiał dołączyć jeszcze listę pracowników, którzy nie poddali się testowi, a zostali wskazani przez pracownika zakażonego wirusem jako osoby, z którymi miał on kontakt.

Po otrzymaniu wniosku wojewoda będzie wszczynał postępowanie w sprawie odszkodowania z tytułu zakażenia wirusem SARS‑CoV‑2. Przyznanie odszkodowania z tytułu zakażenia COVID-19 będzie następowało w drodze decyzji. Od takiej decyzji stronom, tj. wnioskodawcy oraz pracownikowi zobowiązanemu do zapłaty odszkodowania, przysługiwał będzie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Będą mogli również w ramach odwołania od decyzji mogli wystąpić ze skargą do sądu administracyjnego.

Co, jeżeli okaże się, że za zarażenie COVID-19 odpowiadają nie jeden, a kilku pracowników? Czyli, że nie jeden, a kilku pracowników nie poddało się testowi na COVID-19 lub nie okazało jego wyniku pracodawcy. W takim przypadku będziemy mieli nie jednego a kilku pracowników zobowiązanych do zapłaty odszkodowania z tytułu zakażenia wirusem SARS‑CoV‑2. Będą oni po równo uczestniczyć w zapłacie tego świadczenia.

Natomiast, gdy pracodawca nie będzie żądał od pracowników wyniku testów na COVID-19, a pracownik zakażony koronawirusem będzie podejrzewał, że do zakażenia doszło w pracy, będzie mógł dochodzić odszkodowania od pracodawcy. W tym przypadku zakażony pracownik również będzie musiał wystąpić do wojewody z wnioskiem o wszczęcie postępowania w przedmiocie świadczenia odszkodowawczego z tytułu zakażenia wirusem SARS‑CoV‑2.

Pracodawca, który zdecyduje się żądać od pracowników informacji o wynikach testów na COVID-19 będzie mógł również dochodzić odszkodowania dla siebie. Będzie mógł wystąpić o odszkodowanie od pracowników, którzy nie poddali się testowi lub go nie przedstawili. Jest tu jeszcze jeden dodatkowy warunek. Chodzi o istotnie utrudnienie prowadzenia działalności pracodawcy na skutek zakażenia pracowników koronawirusem przez innych pracowników. Innych, czyli takich, którzy nie poddali się testowi lub nie okazali wyników testów.

Na chwilę obecną trudno orzec, czy ten projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących ochrony życia i zdrowia obywateli w okresie epidemii COVID-19 zostanie uchwalony. Budzi on wiele kontrowersji zarówno wśród polityków, jak i ekspertów. Obecnie trafił on do komisji zdrowia. Z początkiem lutego’22 r. powinien być rozpatrywanych w Sejmie.