Związki Zawodowe pozytywnie o dodatkowych uprawnieniach PIP i nie tylko

Zdaniem Forum Związków Zawodowych projekt ustawy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z 13 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy Państwowej Inspekcji Pracy oraz ustawy o emeryturach pomostowych jest wyczekiwaną reakcją ustawodawcy na problem ewidencjonowania stanowisk pracy w warunkach szczególnych oraz na dotychczasowy brak mechanizmu kontrolnego w tym zakresie. Stąd opinia Forum wobec projektu jest pozytywna.

Projekt resortu rozszerzenie kompetencji władczych Państwowej Inspekcji Pracy, które pozwolą temu organowi na merytoryczną ocenę procesu kwalifikowania przez pracodawcę wykonywanych u niego prac jako prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, według kryteriów wskazanych w art. 3 ust. 1-3 ustawy o emeryturach pomostowych. Czyli w praktyce proponowane zmiany oznaczają rozszerzenie zadań Państwowej Inspekcji Pracy o kontrolę prowadzonego przez pracodawcę wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze na podstawie przepisu art. 41 ust. 4 pkt I ustawy o emeryturach pomostowych.

Forum Związków Zawodowych zauważa, że należałoby w projekcie uwzględnić jeszcze kilka innych zmian, m.in. związanych np. z wydawaniem decyzji o przyznaniu emerytury pomostowej czy kontrolą ZUS nad obowiązkiem przekazywania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Forum Związków Zawodowych wskazuje na potrzebę wprowadzenia obowiązku zawiadamiania przez Państwową Inspekcję Pracy odpowiedniego oddziału ZUS o wydaniu nakazu, o którym mowa w projektowanym art. 11a pkt. 1 i 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, czyli o umieszczeniu:

• stanowiska pracy, na którym są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w wykazie stanowisk pracy, o którym mowa w art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych, wykreślenia go z wykazu oraz sporządzenia korekty wpisu dokonanego w tym wykazie;.
• pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wykreślenia go z ewidencji oraz sporządzenia korekty wpisu dokonanego w tej ewidencji.

Forum w takim zawiadomieniu ZUS upatruje szybsze podjęcie działań zmierzających do odprowadzania właściwych kwot na Fundusz Emerytur Pomostowych. Jak podkreślają FZZ to ZUS bowiem sprawuje kontrolę nad obowiązkiem przekazywania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Forum Związków Zawodowych, proponuje udział związków zawodowych w procesie kontrolnym, o którym mowa w ustawie. Jak podkreśla FZZ zazwyczaj kontrola i nakazanie umieszczenia stanowiska w wykazie nie będą dotyczyły jednego czy kilku pracowników, ale całej grupy zawodowej. Zadaniem Forum większości zakładów, w których funkcjonują wykazy stanowisk i prac wykonywanych w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze, działają związki zawodowe reprezentujące pracowników. Tak więc uzasadnione byłoby zatem dopuszczenie ich do udziału w postępowaniu w oparciu o wyraźny ustawowy zapis.

Forum Związków Zawodowych postuluje również o wprowadzenie do ustawy o PIP zapisu nakazującego PIP zasięgnięcia opinii, organizacji związkowych działających u kontrolowanego pracodawcy, na temat stanu wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, oraz ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Organizacje związkowe miały by obowiązek natomiast przekazać swoje stanowisko w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o wszczęciu kontroli i jej zakresie. Organizacja związkowa uczestniczyłaby zaś w postępowaniu na prawach strony.

Zdaniem Forum Związków Zawodowych, wprowadzając proponowane zmiany w ustawie o emeryturach pomostowych należałoby także umożliwić pracownikowi ubiegającemu się o przyznanie prawa do emerytury pomostowej uzyskania (jeszcze przed rozwiązaniem stosunku pracy) jednoznacznej, wiążącej odpowiedzi w formie decyzji, w której organ rentowy wskazywałby, jakie okresy zatrudnienia uznał za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Natomiast w celu ułatwienia sądowej weryfikacji stażu uprawniającego do emerytury pomostowej, Forum Związków Zawodowy proponuje wykreślenie z ustawy o emeryturach pomostowych rozwiązania stosunku pracy jako warunku uzyskania emerytury pomostowej. Pozwoliłoby to pracownikowi zweryfikować swój staż uprawniający do emerytury pomostowej w procesie sądowym bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Jak podkreśla Forum obecnie sądy w praktyce nie rozpatrują merytorycznie odwołań od decyzji ZUS dotyczących tych świadczeń w sytuacji, gdy odwołujący się pozostaje w stosunku pracy.

Reasumując Forum Związków Zawodowych dostrzega i podkreśla konieczność dalszych zmian ustawy o emeryturach pomostowych, które podyktowane są realnymi problemami pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.