Wymagania bhp przy wykonywaniu prac na wysokości

Pracodawca ma obowiązek ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, do których zalicza się prace na wysokości.

Przede wszystkim pracodawca powinien określić szczegółowe wymagania bhp przy wykonywaniu prac na wysokości, a zwłaszcza zapewnić:

• bezpośredni nadzór nad ich wykonywaniem wyznaczonych w tym celu osób (np. kierownika robót, brygadzisty),
• odpowiednie środki zabezpieczające, przede wszystkim sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości,
• szczegółowy instruktaż pracowników je wykonujących.

Prace na wysokości powyżej 2 m, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości, muszą być wykonywane przez co najmniej 2 osoby.

Pracodawca ma obowiązek zapewnić, aby dostęp do miejsc wykonywania prac na wysokości miały wyłącznie osoby upoważnione i odpowiednio poinformowane. O prowadzonych robotach na wysokości i niezbędnych środkach bezpieczeństwa, jakie należy stosować w czasie trwania tych prac, pracownicy służby bhp powinni poinformować pracowników przebywających lub mogących przebywać na terenie prowadzenia takich robót lub w sąsiedztwie tego terenu.

Należy dopilnować, aby prace na wysokości były zorganizowane i wykonywane w sposób niezmuszający pracowników do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoją.

Należy zwróć szczególną uwagę, czy:

• na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy lub służących jako przejścia, są zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m,
• między poręczą a krawężnikiem jest umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta jest wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób (np. płytami, siatkami o dostatecznej wytrzymałości).

Jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie balustrad jest niemożliwe, należy zadbać, aby zastosowano inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania prac (np. odpowiednio dobrany i stosowany sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości, jak szelki i linki bezpieczeństwa, zaczepy linkowe, amortyzatory bezpieczeństwa, urządzenia samohamowne).

Jednocześnie należy pamiętać o zabezpieczeniu (wygrodzeniu) i o odpowiednim oznakowaniu strefy pracy.

Przykłady oznakowania miejsc wykonywania prac na wysokości

Do najczęstszych przyczyn upadków pracowników z wysokości należy:

• niepoinformowanie pracowników o występującym ryzyku zawodowym,
• niedostateczne informowanie pracowników o zagrożeniach, między innymi niedostarczanie im stosownych instrukcji i nieprowadzenie szkoleń,
• niedostateczny nadzór nad wykonywaniem prac na wysokości,
• niewyposażanie pracowników, stosownie do rodzaju prac na wysokości, w odpowiednie środki ochrony przed upadkiem z wysokości,
• dopuszczanie pracowników do prac na wysokości bez zastosowania odpowiednich środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej.

Wyniki badań wypadków przy pracy związanych z upadkami z wysokości wskazują, że częściej przyczyny tych zdarzeń związane są ze złą organizacją pracy, w tym brakiem właściwego nadzoru, niż na przykład niewłaściwym stanem środków ochrony przed upadkiem.

Aby zmniejszyć ryzyko wypadków, należy dołożyć starań, aby:

• uzyskać jak najwięcej informacji na temat przyczyn wykonywania prac niezgodnie z przepisami bhp,
• zanalizować okoliczności i przyczyny wypadków przy pracach na wysokości, również tych, do których doszło poza Twoją firmą,
• pracownicy mogli korzystać z doświadczeń ludzi bezpośrednio wykonujących lub nadzorujących prace na wysokości.

Ramowy schemat działań, jakie powinieneś podejmować w zakresie zapobiegania upadkom z wysokości

Ponadto przy planowaniu, organizacji i wykonywaniu prac na wysokości należy przestrzegać następujących zasad:

• nie dopuszczać do rozpoczynania pracy na wysokości bez dokładnego zaplanowania jej wykonania;
• upewnić się, że wzięte zostały pod uwagę wszystkie możliwe okoliczności, które mogą stanowić zagrożenie;
• w żadnym przypadku nie lekceważyć zagrożenia, proste środki typu „zachować szczególną ostrożność” zwykle są niewystarczające;
• analizować, czy są bezpieczniejsze metody wykonania danej pracy;
• dopilnować, aby używano wyłącznie sprzętu ochronnego dostosowanego do specyfiki pracy na wysokości i koniecznie sprawnego;
• nigdy nie dopuszczać do stosowania drabin w sytuacji, gdy pracę można wykonać przy użyciu innych urządzeń, na przykład:

- podestów,

- schodków przystawnych,

- narzędzi o odpowiednio długich uchwytach;

• upewnić się, że pracownicy umieją posługiwać się przydzielonym sprzętem ochronnym;
• upewnić się, że praca na wysokości jest właściwie nadzorowana.