Wypadek przy frezarce - przyczyna zewnętrzna

W opisie przyczyn wypadku powinny się znaleźć odpowiedzi na następujące pytania:

• Dlaczego pracownik trzymał ręce w pobliżu strefy niebezpiecznej?
• Czy pracownik wiedział o zagrożeniu?
• Czy była instrukcja bezpiecznego wykonywanie prac?
• Czy pracownik znał instrukcję bezpiecznego wykonywanie prac?
• Czy narzucone tempo pracy zmusiło pracownika do takiego, a nie innego postępowania?
• Czy nie było żadnego zabezpieczenia maszyny (nawet oznaczenia strefy niebezpiecznej)?
• Czy zabezpieczenie maszyny wcześniej było, ale zostało zdemontowane?
• Czy zabezpieczenie maszyny było nieskuteczne? (W przypadku opisanym w pytaniu każde byłoby nieskuteczne).
• Dlaczego eksploatowana maszyna nie miała skutecznego zabezpieczenia przed zagrożeniem?

Gdyby pracownik przypadkowo poruszył elementem sterującym, a to z kolei spowodowałoby zainicjowanie i ruch części maszyny oraz dalej na przykład uraz dłoni, to ten przypadkowy ruch elementem sterującym należy potraktować jako przyczynę zewnętrzną przy kwalifikacji zdarzenia jako wypadku przy pracy.

W omawianym przypadku, kwalifikując go jako wypadek, opisu należy dokonać w następujący sposób:

• przyczyną zewnętrzną był czynnik materialny powodujący uraz,
• wydarzeniem powodującym wypadek mogło być uderzenie, przygniecenie, wciągnięcie i zmiażdżenie człowieka lub jego kończyn przez części maszyny,
• przyczyną wypadku mogło być niewłaściwe operowanie kończynami w strefie zagrożenia.

W opisanym zdarzeniu przyczyną zewnętrzną nie było postępowanie pracownika (polegające na trzymaniu rąk zbyt blisko strefy niebezpiecznej), które przyczyniło się do powstania wypadku. Mamy tu bowiem do czynienia z 2 różnymi pojęciami przyczyny, mianowicie:

1. zewnętrznej – jest to jeden z elementów do zakwalifikowania zdarzenia jako wypadku przy pracy (oprócz nagłości, związku z pracą i urazu bądź śmierci),
2. wypadku – są to braki i nieprawidłowości, które bezpośrednio lub pośrednio przyczyniły się do powstania wypadku
   (tu: niedostateczne zabezpieczenie przed znalezieniem się rąk pracownika w strefie zagrożenia).

Może się zdarzyć sytuacja, w której przyczyna zewnętrzna nie będzie wyłącznym powodem uszczerbku na zdrowiu pracownika. Może ona wystąpić razem z przyczyną wewnętrzną, będącą samoistnym schorzeniem, np. w przypadku choroby wieńcowej czy dyskopatii. Wtedy nawet niewielkie obciążenie fizyczne lub psychiczne może spowodować uszkodzenie organu wewnętrznego i w sposób istotny przyspieszyć bądź pogorszyć istniejący już stan chorobowy
(np. odpowiednio stres powodujący zawał mięśnia sercowego, znaczne obciążenie fizyczne powodujące uraz kręgosłupa).

W takiej sytuacji również można zakwalifikować dane zdarzenie jako wypadek przy pracy, gdyż właśnie to obciążenie psychiczne czy fizyczne będzie zewnętrzną przyczyną wypadku. Wtedy z pewnością potrzebna będzie opinia lekarza specjalisty określająca, czy rzeczywiście wykonywana czynność, sytuacja na stanowisku pracy, miała wpływ na nagłe pogorszenie stanu zdrowia pracownika.