Uwaga na „drugą kolejną kontrolę” inspektora pracy

Wielu pracodawców nigdy lub przez bardzo długi okres czasu nie doczeka się u siebie kontroli organów PIP. Jednak część branż znajduje się pod szczególną „opieką” ze strony inspektorów pracy z uwagi na zwiększoną wypadkowość i tym samym szereg istotnych zagrożeń związanych z pracą. Szczególnie na baczności powinny być podmioty prowadzące działalność w dziedzinie budownictwa, rolnictwa, wydobywczą, jak również zakłady przemysłu ciężkiego.

Pierwsza kontrola inspektora pracy to nowość dla podmiotu kontrolowanego, który nie bardzo wie czego ma się właściwie spodziewać, jak współpracować z inspektorem, czy wdawać się z nim w dyskusję czy nie. Niezależnie od powyższego należy pamiętać, że Państwowa Inspekcja Pracy jako organ kontroli i nadzoru nastawiony jest w pierwszej kolejności na problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy.

W przypadku gdy inspektor pracy stwierdzi szczególne naruszenia przepisów bhp czy okoliczności uzasadniające wydanie decyzji wstrzymujących pracę, wówczas skieruje do podmiotu kontrolowanego decyzje nakazowe. Ich realizacja często będzie musiała nastąpić bezzwłocznie. Niezależnie od powyższego, w typowych przypadkach inspektorzy wykrywają mniejsze uchybienia, które będą musiały być usunięte w terminie wskazanym przez inspektora pracy.

Jeśli w wyniku kontroli zostaną ujawnione nieprawidłowości zakresu bhp o szczególnie dużym ciężarze gatunkowym jest więcej niż pewne, że inspektor pracy wcześniej czy później wróci – jeżeli nie on to jego kolega lub koleżanka. Rozpocznie się kolejna kontrola. W tym miejscu należy powiedzieć "druga kolejna kontrola". W pierwszej kolejności inspektor pracy zbada, czy nieprawidłowości stwierdzone w czasie poprzedniej kontroli zostały usunięte. Dotyczy to w szczególności uchybień ciężkiego kalibru związanych ze sferą bezpieczeństwa pracy.

Problem pojawia się wówczas, gdy rażące uchybienia nie zostały usunięte lub gdy inspektor pracy wykrył inne uchybienia z zakresu bhp, które mogą być kwalifikowane jako rażące.

Dochodzimy do sedna problemu. Wykrycie w czasie drugiej kolejnej kontroli rażących naruszeń zakresu bhp z całą pewnością spowoduje, że inspektor pracy wyda kolejne decyzje administracyjne. Istnieje jednak dla pracodawcy duże niebezpieczeństwo, że nie skończy się tylko i wyłącznie na sankcjach przewidzianych w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy. Należy bowiem pamiętać, że inspektor pracy może wystąpić do jednostki organizacyjnej ZUS – właściwej ze względu na siedzibę płatnika składek – z wnioskiem o podwyższenie o 100% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalanej na najbliższy rok składkowy, wobec pracodawcy u którego w czasie dwóch kolejnych kontroli stwierdzono rażące naruszenie przepisów bhp.

Przepis art. 36 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych posługuje się zwrotem „w czasie dwóch kolejnych kontroli”. Z punktu widzenia interesu płatnika (podmiotu kontrolowanego) warto „rozszyfrować” przywołany zwrot, biorąc pod uwagę fakt, że może być on rozumiany na dwa sposoby.

Powstaje bowiem kluczowe pytanie:

• czy chodzi tu o dwie kontrole następujące jedna bezpośrednio po drugiej kontrole?
• czy chodzi o dwie kontrole tego samego podmiotu pomiędzy którymi mogła wystąpić jedna (lub więcej) kontroli?

Odpowiadając na wyżej postawione pytania, w tym przypadku chodzi o stwierdzenie nieprawidłowości podczas dwóch kontroli następujących bezpośrednio jedna po drugiej – niezależnie od przerwy jaka występuje między kontrolami. W przeciwnym razie, gdyby chodziło o dwie kontrole bez wyraźnego związku czasowego to przepis zawierałby zwrot „w czasie kolejnych kontroli”.

Uwzględniając powyższą ocenę pojęcia „w czasie dwóch kolejnych kontroli” można uznać, że inspektor pracy nie będzie miał podstaw do skierowania wniosku do ZUS, o podwyższenie składki na ubezpieczenie wypadkowe, w sytuacji gdy dwie kontrole, w czasie których stwierdzono rażące nieprawidłowości z zakresu bhp, oddzieliło postępowanie kontrolne w ramach którego takich nieprawidłowości nie stwierdzono.