Prace ziemne na drodze – pracami szczególnie niebezpiecznymi

Pamiętać należy o przepisach mówiących że:
przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie się prace, o których mowa w niniejszym rozdziale 6 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne. Ponadto pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy.

Jeżeli chodzi o wykonywanie prac na polecenie pisemne, to oprócz kilku rodzajów prac wymienionych we wskazanym rozdziale 6 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp oraz wymienionych w przepisach szczegółowych dotyczących konkretnych prac – to pracodawca określa szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych.

Zapis powyższy oznacza, że jeżeli pracodawca uzna, iż wszystkie prace w wykopach, albo tylko niektóre (np. wykop zawodniony czy kurzawka; zagrożenie napływem wody lub ścieków; praca na niewyłączonym z ruchu odcinku drogi) wymagają polecenia pisemnego, to wówczas w wykazie prac szczególnie niebezpiecznych należy zaznaczyć, które z nich powinny być prowadzone na podstawie pisemnego pozwolenia.

W każdym jednak przypadku obowiązuje zapewnienie:

1. bezpośredniego nadzoru nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób;
2. odpowiednich środków zabezpieczających;
3. instruktaż pracowników obejmujący w szczególności:
   a) imienny podział pracy,
   b) kolejność wykonywania zadań,
   c) wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach.

Proszę mieć na uwadze, że za bezpieczeństwo pracowników odpowiada pracodawca i dalej osoba kierująca pracownikami i to bez względu na miejsce wykonywania prac, a w sytuacji prac na drodze niewyłączonej całkowicie z ruchu, firma wykonująca prace odpowiada również za bezpieczeństwo użytkowników drogi.

Zlecenie firmie zewnętrznej zabezpieczenia i oznakowania terenu wykonywania prac na drodze, czy w pasie drogowym nie zwalnia pracodawcy od obowiązku zapewnienia pracownikom warunków bezpieczeństwa, a w szczególności bezpieczeństwa związanego z pracą w wykopie. Zabezpieczenia wykonane przez firmę zewnętrzną należy traktować, przede wszystkim, jako zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom drogi i tylko jako jeden z elementów bezpieczeństwa pracowników usuwających skutki awarii czy wykonujących inne prace w wykopach.

Należy pamiętać, że w wielu sytuacjach (zależnie od zapisów umowy) pracodawca może również odpowiadać za nienależyte oznakowanie i zabezpieczenie drogi. Dlatego też obowiązkiem pracodawcy (osoby organizującej pracę) będzie zawsze sprawdzenie, czy teren prac obejmujący pas drogi jest zabezpieczony prawidłowo (uzgodnienia, znaki drogowe, sygnalizacja, barierki itp.) tak pod względem bezpieczeństwa użytkowników drogi jak i pracowników własnych.

Od pracowników wykonujących prace w pasie drogowym nie wymaga się dodatkowych kwalifikacji, ale wymaga się przestrzegania wymagań bezpieczeństwa przekazanych podczas instruktażu przeprowadzonego przed pracą oraz przestrzegania instrukcji bhp związanych z konkretną pracą.