Czy osoba kierująca pracownikami ma prawo wnioskować o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników?

Pracodawca, jako organizator procesu pracy oraz podmiot ponoszący ryzyko prowadzonej działalności, ma legalną możliwość reagowania na szeroko rozumiane przewinienia porządkowe. Przepisy regulujące pracowniczą odpowiedzialność porządkową odwołują się do szeroko rozumianych naruszeń dotyczących organizacji pracy, jak również tych, które dotyczą kwestii związanych z bezpieczeństwem. W zależności od konkretnego przypadku pracodawca ma możliwość stosowania kary:

• upomnienia,

• nagany lub

• kary pieniężnej.

Aby pracodawca mógł uruchomić przepisy o pracowniczej odpowiedzialności porządkowej i formalnie ukarać pracownika musi dostać informację o przewinieniu porządkowym. W przypadku przewinień dotyczących technicznego bezpieczeństwa pracy istotną rolę odgrywa służba bhp.

Jak wiadomo służba bhp ma ograniczoną liczebność i trudno oczekiwać, aby w pełni monitorowała wszystkie procesy pracy na terenie zakładu w tym samym czasie. Aby praca była wykonywana bezpiecznie i sprawnie, istotną rolę odgrywają, obok pracowników służby bhp, osoby kierujące pracownikami. Przepisy Kodeksu pracy nie wskazują kim są takie osoby (w przeciwieństwie do rozporządzenia normującego problematykę szkoleń bhp). Regulują jedynie w art. 212 zakres obowiązków takich osób. Nie wprowadzają jednak bezpośrednio katalogu uprawnień, tak jak ma to miejsce w przypadku służby bhp.

Na gruncie pracowniczej odpowiedzialności porządkowej powstaje pytanie: czy, wzorem pracownika służby bhp, osoba kierująca ma prawo wnioskować o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bhp?

Rozstrzygnięcie powyższego dylematu ma istotne znaczenie praktyczne. Sprowadza się bowiem do ustalenia kwestii, na ile osoba kierująca pracownikami może samodzielnie wnioskować o nałożenie kary. Może musi jednak zawiadomić pracownika służby bhp, który wówczas wystąpi z wnioskiem o nałożenie kary porządkowej z tytułu zaniedbania obowiązków w obszarze bhp?

Rzeczywiście przepisy Kodeksu pracy nie wskazują na bezpośrednio na możliwość formułowania do pracodawcy wniosku przez osoby kierujące w sprawie nałożenia kary porządkowej. Z drugiej jednak strony w art. 212 kp zawarta jest ogólna norma, zgodnie z którą osoba kierująca pracownikami jest zobowiązana egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bhp.

Przepisy nie definiują na czym powinno polegać wspomniane egzekwowanie przestrzegania przez pracowników przepisów i zasad bhp. Wydaje się, że częścią takiego egzekwowania – zwłaszcza w przypadku opornych pracowników – jest możliwość wnioskowania do pracodawcy o nałożenie kary porządkowej. Szczególnie gdy nieformalne działania w postaci rozmów dyscyplinujących nie są skuteczne.

Uwzględniając powyższe, nawet brak bezpośredniego wskazania w przepisie art. 212 kp uprawnienia lub obowiązku w zakresie możliwości wnioskowania o nałożenie kary porządkowej, nie daje obwinionemu pracownikowi możliwości skutecznego złożenia sprzeciwu, co do uruchomionej procedury w sprawie nałożenia kary porządkowej. Nie może on również skutecznie zgłaszać sprzeciwu co do samego nałożenia kary. Oczywiście sprzeciwu takiego nie można wykluczyć, jednak nie będzie on istotny w kontekście prawidłowości procedury ukarania pracownika.

Na ocenę prawidłowości ukarania pracownika nie ma znaczenia czy informacje o przewinieniu porządkowym dotyczącym technicznego bezpieczeństwa pracy pochodzą od:

• pracownika służby bhp,

• osoby kierującej pracownikami,

• szeregowego pracownika,

czy przykładowo z zapisów monitoringu wizyjnego. Mimo, iż przepis art. 212 kp nie wskazuje, ani na obowiązek, ani na bezpośrednie uprawnienie osób kierujących w zakresie informowania pracodawcy o naruszeniach porządkowych, należy przyjąć, że osoby te mogą legalnie wnioskować o ukaranie pracowników.