Przerwa świąteczno-noworoczna przyczyną opóźnienia postępowania powypadkowego?

Niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności czy formy organizacyjno-prawnej pracodawcy nie można wykluczyć wystąpienia wypadku. Jego kwalifikowaną formą jest wypadek przy pracy.

Każdy wypadek przy pracy jest oczywiście wypadkiem, ale nie każdy wypadek ostatecznie może być wypadkiem przy pracy.

Definicja wypadku przy pracy wskazuje na kilka elementów, które muszą wystąpić łącznie, aby dane zdarzenie mogło być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy. Brak choćby jednej z 4 przesłanek spowoduje, że zdarzenie nie będzie mgło być uznane za wypadek przy pracy – nawet w przypadku, gdyby każdy z pozostałych 3 wymogów nie budził wątpliwości.

Zatem za wypadek przy pracy uznaje się zdarzenie:

1. nagłe,

2. wywołane przyczyną zewnętrzną,

3. powodujące uraz lub śmierć,

4. które nastąpiło w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych.

Nawet, jeżeli wstępne okoliczności zdarzenia pozwalają wyrobić pogląd, że ostatecznie wypadek nie będzie kwalifikowany jako „wypadek przy pracy”, zgłoszenie wypadku musi być przyjęte. Nie ma znaczenia to czy do zdarzenia doszło na terenie zakładu pracy, w mieszkaniu w ramach pracy zdalnej czy poza stacjonarnym miejscem pracy, podczas wykonywania pracy mobilnej.

Zgłoszenie wypadku zobowiązuje pracodawcę do wstępnej kwalifikacji zdarzenia (ponieważ szczególne kategorie wypadków muszą być zgłoszone do PIP oraz prokuratury). Następnie pracodawca musi powołać zespół powypadkowy, który będzie przeprowadzał postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia okoliczności i przyczyn zdarzenia.

Termin 14-dniowy może być komplikacją w końcówce roku. Obowiązkiem pracowników jest co do zasady wykorzystać cały urlop bieżący w danym roku kalendarzowym. Nie można wykluczyć, że część pracowników będzie chorych, do tego dochodzą przerwy od pracy w dni świąteczne. Powstaje wówczas wątpliwość, co w przypadku, gdy osoba lub osoby wchodzące w skład zespołu powypadkowego są nieobecne w pracy? Czy specyficzny czas, jakim jest końcówka roku, może być podstawą podjęcia postępowania powypadkowego w styczniu?

Odpowiedzi są dwie. W przypadku choroby – tak. W pozostałych przypadkach, co do zasady, nie. Jednak dużo zależy od okoliczności konkretnego zdarzenia i ciężaru gatunkowego urazu. Trudno przyjąć, że wypadek ciężki, zbiorowy lub śmiertelny będzie mógł poczekać do 2 stycznia 2025 r. W takich przypadkach członkowie zespołu powypadkowego na urlopie będą odwołani z urlopów wypoczynkowych, a niewykorzystane urlopy przejdą na rok kolejny jako zaległe.

Co jednak w sytuacji, gdy zespół rozpoczął postępowanie powypadkowe, jednak osoby wchodzące w skład zespołu mają zaplanowany urlop w ramach przerwy świątecznej? Czy w takim przypadku można im takiego urlopu udzielić, tak aby postępowanie zostało zakończone w przyszłym roku, nawet z naruszeniem terminu 14-dniowego?

Również w powyższym przypadku dużo zależy okoliczności konkretnego zdarzenia. Jeżeli wypadek ma niewielki ciężar gatunkowy, okoliczności nie budzą wątpliwości, uraz został udokumentowany i skonsultowany medycznie – wówczas można przyjąć, że dopuszczalnym postępowaniem będzie zawieszenie postępowania powypadkowego na okres świąt (siłą rzeczy) i ewentualnego krótkiego urlopu. Należy bowiem pamiętać, że przepisy nie definiują czym są „uzasadnione przeszkody lub trudności” w zachowaniu 14-dniowego terminu na sfinalizowanie postępowania powypadkowego.

Oczywiście to pracodawca będzie ponosił ostateczne ryzyko na wypadek kontroli PIP w sytuacji, gdyby inspektor uznał, że doszło do naruszenia przepisu uzasadniającego wydłużenie postępowania powypadkowego.