Przerwa w pracy pracownika zdalnego – czy można ją ograniczyć

Wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy realizowane jest w ramach ustalonej przez pracodawcę organizacji. Dotyczy to w szczególności czasu pracy. Pracodawca ma więc obowiązek zorganizować proces pracy tak, aby pracownicy mieli zagwarantowany czas pracy korespondujący z przepisami Kodeksu pracy. Ma to kluczowe znaczenie dla prawidłowego łączenia życia zawodowego z życiem osobistym, jak również właściwej regeneracji pracownika – co ma bezpośrednie przełożenie na bezpieczeństwo pracy.

Standardowa dniówka robocza to 8 godzin. Trudno jednak przyjąć, że właściwą praktyką byłoby zorganizowanie pracy nieprzerwanej przez 8 godzin. W celu zapewnienia pracownikom właściwego poziomu regeneracji w trakcie pracy, przepis art. 134 kp. wprowadził zasadę, zgodnie z którą, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy. Przywołany przepis wprowadza jeden wymóg, co do konieczności udzielania tego rodzaju przerwy w pracy – minimum 6 godzinna praca w wymiarze dobowym.

Odnosząc się do powyższej wątpliwości należy zauważyć, że przepisy regulujące pracę zdalną – w swoim kształcie obowiązującym od wielu miesięcy – nie mówią nic zarówno o czasie pracy, jak również o przerwach wliczanych do czasu pracy. Nie jest to oczywiście podstawą do dowolnie elastycznego organizowania czasu pracy. Tym bardziej, że przepisy o pracy zdalnej odwołują się do podstawowych pojęć prawa pracy, takich jak „pracodawca”, „pracownik”, „umowa o pracę”.

Można przyjąć, że w braku szczególnych wskazań wynikających z przepisów, pracownik zdalny może robić wszystko byle nie miało to wpływu na zachowanie gotowości i zdolności do wykonywania pracy po przerwie.

W przypadku pracowników zdalnych sprawa się komplikuje – choć oczywiście nie wynika to bezpośrednio z przepisów. Ograniczenie w zakresie możliwości opuszczania miejsca pracy zdalnej może jednak wynikać z jej celu – jakim jest przeciwdziałanie COVID-19. Praca zdalna w domowych warunkach środowiska pracy, jak najbardziej ogranicza narażenie na koronawirus (brak konieczności przemieszczania się, osobistych kontaktów ze współpracownikami). Tym samym przerwa wliczana do czasu pracy nie może pozostawać w sprzeczności z celem pracy zdalnej.

Sytuacja, w której pracownik zdalny w czasie przerwy w pracy dowolnie dysponuję swoją osobą i swobodnie przemiesza się np. na zakupy mogłaby być nie do pogodzenia z izolacją w godzinach pracy i przeciwdziałaniem COVID-19. Poza tym, niezależnie od celu pracy zdalnej, opuszczenie domowego miejsca pracy i udanie się w ramach przerwy na spacer czy na zakupy może zwiększyć ryzyko wystąpienia wypadku.

Trudności związane z dochodzeniem powypadkowym w ramach pracy zdalnej są wystarczającym argumentem, aby ograniczyć pracownikom możliwość swobodnego przemieszczania się podczas regulaminowej przerwy w pracy wliczanej do czasu pracy.

Reasumując, pracodawca jak najbardziej ma możliwość ograniczenia pracownikom zdalnym nie tyle sposobu spędzania przerwy w pracy, co miejsca realizacji tego kodeksowego uprawnienia. Kierując się celem pracy zdalnej oraz bezpieczeństwem pracownika nic nie stoi na przeszkodzie aby pracodawca zobowiązał pracownika zdalnego do pozostania podczas przerwy w obrębie nie tyle komputerowego stanowiska pracy, co miejsca zamieszkania.