Społeczny inspektor pracy jako świadek wypadku przy pracy

Bezpośrednia odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie pracy obciąża zawsze pracodawcę. Pośrednia odpowiedzialność odnosi się do pracowników służby bhp, społecznych inspektorów pracy oraz osoby kierujące pracownikami. Niezależnie jednak od poziomu wywiązywania się powyższych osób ze swoich obowiązków w zakresie technicznego bezpieczeństwa pracy wypadku ze stuprocentową pewnością wykluczyć nie można – nie tylko przy pracach szczególnie niebezpiecznych, ale i z pozoru prostych czynności biurowych.

W sytuacji gdy nie ma żadnego świadka zdarzenia, a ma ono stosunkowo niewielki ciężar gatunkowy – inaczej mówiąc nie jest wypadkiem ciężkim – wypadek może pozostać do wyłącznej dyspozycji poszkodowanego, choć oczywiście nie jest to postępowanie prawidłowe. Gdy do zdarzenia doszło przy świadku, wówczas wypadek nie może stać się wyłącznie prywatną sprawą poszkodowanego. Świadek zdarzenia, będący pracownikiem, ma obowiązek zawiadomić o tym pracodawcę. W sytuacji, gdy świadkiem zdarzenia jest „zwykły” pracownik (nie umniejszając oczywiście jego roli w strukturze organizacyjnej pracodawcy) jego rola może ograniczać się do:

• zawiadomienia osoby upoważnionej do udzielania pierwszej pomocy,

• powiadomienia pracodawcy,

• złożenia wyjaśnień w ramach realizacji przez zespół powypadkowy postępowania powypadkowego.

Sprawa skomplikuje się wówczas, gdy świadkiem zdarzenia jest społeczny inspektor pracy. Wynika to z tego, iż społeczny inspektor pracy jest obligatoryjnym członkiem zespołu powypadkowego. Jak wiadomo zespół powypadkowy niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku powinien przystąpić do ustalania okoliczności i przyczyn zdarzenia. Dodatkowo, po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, zespół powypadkowy sporządza, nie później niż 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia po wypadku, protokół powypadkowy. Czy zatem dzień, w którym doszło do zdarzenia, którego świadkiem był społeczny inspektor pracy, jest jednocześnie dniem zawiadomienia zespołu powypadkowego o wypadku?

Dużo zależy od okoliczności konkretnego przypadku – czyli tradycyjnie. Jeżeli wiedza o wypadku została przez społecznego inspektora pracy przekazana niezwłocznie do pracodawcy, a ten tego samego dnia powołał zespół powypadkowy z udziałem społecznego inspektora pracy oraz pracownika służby bhp, wówczas dzień zawiadomienia przez SIP o wypadku będzie dniem, od którego należy liczyć bieg 14-dniowego terminu na przeprowadzenie postępowania. Jeżeli jednak, z jakichś względów mimo poinformowania pracodawcy o zdarzeniu zespół powypadkowy zostanie powołany dopiero w kolejnych dniach, wówczas termin ulegnie przesunięciu, niezależnie od tego, iż społeczny inspektor pracy posiadał wcześniej wiedzę o zdarzeniu. Przesunięcie takie będzie niezależne od tego czy społeczny inspektor pracy na własną rękę zawiadomił pracownika służby bhp, jako drugiego członka zespołu powypadkowego, czy też nie.

W praktyce nie można wykluczyć, że społeczny inspektor pracy bezpośrednio po wypadku przystąpi do działania. Zupełnie zrozumiałą sprawą jest udzielnie wstępnej pomocy poszkodowanemu oraz realizacja wspomnianych wcześniej działań, w postaci zawiadomienia pracodawcy i pracownika zobowiązanego do udzielania pierwszej pomocy czy zabezpieczenie miejsca zdarzenia. Co jednak w sytuacji, gdy społeczny inspektor pracy bezpośrednio po wypadku zacznie ustalać z poszkodowanym przyczyny i okoliczności zdarzenia? Sytuacji takiej oczywiście wykluczyć nie można. Jednak takie wstępne ustalenia społecznego inspektora pracy mają charakter wyłącznie nieoficjalny i nie mogą zastąpić czynności realizowanych przez zespół – w ramach np. odbierania wyjaśnień od poszkodowanego.

Społeczny inspektor pracy, który był świadkiem zdarzenia może w praktyce wystąpić również w roli osoby dostarczającej informacji o zdarzeniu. Nie ma bowiem przepisu, który uniemożliwiałby występowanie społecznego inspektora pracy również w charakterze świadka. Szczególnie, gdy był on jedyną osobą obok poszkodowanego, która znajdowała się w miejscu i czasie, w którym doszło do zdarzenia i tym samym może dostarczyć cennych informacji. Oczywiście informacje uzyskane od społecznego inspektora pracy w żadnym razie nie mogą zastąpić wyjaśnień poszkodowanego. Mogą mieć one oczywiście pierwszoplanowe znaczenie do czasu uzyskania wyjaśnień od pracownika, który uległ wypadkowi.