Termin zawiadomienia o zatrudnieniu obywatela Ukrainy, a kwestia badań profilaktycznych i szkoleń wstępnych

Uchodźcy z Ukrainy w Polsce mogą liczyć nie tylko no dobre serce obywateli RP. Mogą również skorzystać z przywilejów gwarantowanych im przepisami ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Wprowadzenie powyższej regulacji ma istotne znaczenie. Wpisuje się bowiem w zasadę szybkości i prostoty postępowania w zakresie możliwości legalnego podjęcia pracy przez obywateli Ukrainy. Ocena merytorycznej jakości przepisów zawartych w specustawie jest sprawą odrębną i w żadnym razie nie jest bezpośrednim przedmiotem oceny tego tekstu.

Przyjmuje się, że jeżeli obywatel Ukrainy:

• wjechał legalnie na terytorium Polski w okresie od 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie ust. 4 (rozporządzenie wykonawcze Rady Ministrów) i

• deklaruje zamiar pozostania na terytorium RP,

przebywa legalnie na tym terytorium, w okresie 18 miesięcy licząc od 24 lutego 2022 r.

Powyższa zasada ma istotne znacznie. Daje ona obywatelom Ukrainy prawo do wykonywania pracy na terytorium RP, w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami. Warunkiem jest tu uznanie pobytu obywatele Ukrainy na terenie RP za legalny, na mocy:

• przywołanej wyżej zasady,

• przepisów odrębnych, pozwalających obywatelom Ukrainy przebywać legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednak sama legalność pobytu nie jest jeszcze gwarancją uprawnienia do wykonywania pracy. Dodatkowo formalnością jest konieczność złożenia zawiadomienia o zatrudnieniu obywatela Ukrainy do urzędu pracy przez podmiot powierzający pracę.

Nie w każdym przypadku ubiegający się o pracę obywatel Ukrainy będzie zatrudniony na podstawie umowy prawa cywilnego i do tego w biurowych w warunkach środowiska pracy. W przypadku zatrudnienia na podstawie stosunku pracy wymagane będą wstępne badanie profilaktyczne oraz szkolenia wstępne bhp. Wówczas ubiegający się o zatrudnienie obywatel Ukrainy zostanie w pierwszej kolejności skierowany na badania profilaktyczne, a następnie po zawarciu umowy zostanie mu zapewnione właściwe szkolenie bhp – w języku dla niego zrozumiałym. Dopiero po zrealizowaniu takiego szkolenia będzie istniała możliwość dopuszczenia obywatela Ukrainy do pracy – co (jak należy sądzić - uwzględniając brak precyzji w przepisach) spowoduje rozpoczęcie biegu 14-dniowego na zawiadomienie urzędu pracy.

W żadnym razie nie ma mowy, aby bieg 14-dniowego terminu na zawiadomienie urzędu pracy rozpoczynał się od momentu podjęcia decyzji o zatrudnieniu. Bieg terminu 14-dniowego terminu na zawiadomienie urzędu pracy nie rozpocznie się również w dniu podpisania umowy. Ustawowo jest on bowiem liczony od „dnia podjęcia pracy”.

Uwzględniając powyższe wątpliwości nie można wykluczyć, że z czasem omawiana kwestia zostanie doprecyzowania lub wyjaśniona przykładowo przez PIP. Gorzej jeżeli nie doczekamy się oficjalnej wykładni przepisu specustawy, który nie definiuje pojęcia „podjęcia pracy” na potrzeby dokonania czynności zawiadomienia. Problemem będzie, też jeżeli kwestia terminu będzie wyłącznie przedmiotem arbitralnych ocen przykładowo urzędów pracy czy inspektorów PIP.