Czy telepracownik może nie wyrazić zgody na przeprowadzenie kontroli z zakresu bhp?

Obowiązkiem pracodawcy zatrudniającego telepracownika, niezależnie od tego, czy miejscem umówionej pracy jest mieszkanie zatrudnionego, czy inne miejsce usytuowane poza siedzibą zakładu pracy, jest zapewnienie bezpiecznych warunków pracy. Tym samym przestrzeń pracy, w której pracownik realizujący zadania w ramach telepracy będzie się poruszał nie może być zorganizowana w sposób dowolny.

Istotną kwestią, uwzględniając charakter pracy telepracownika, jest właściwe urządzenie komputerowego stanowiska pracy, w skład którego nie mogą w żadnym razie wchodzić przypadkowe meble będące na wyposażeniu mieszkania, jak również leciwy komputer modernizowany wielokrotnie przez pracownika.

Pracodawca, jako organizator procesu pracy ma prawo i obowiązek kontrolować warunki w jakich praca jest realizowana. Dotyczy to również wykonywania pracy w formie telepracy, nawet wówczas gdy miejscem jej wykonywania jest prywatne mieszkanie czy dom telepracownika.

Kontrola kwestii technicznego bezpieczeństwa wykonywania pracy w formie telepracy jest wyraźnie przewidziana w przepisach dotyczących telepracy. Warto pamiętać, że kontrola ta nie jest jednorazowym epizodem, na co wyraźnie wskazują przepisy, z których wynika, że jeżeli praca jest wykonywana w domu telepracownika, pracodawca ma prawo przeprowadzać kontrolę między innymi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Problem w tym, że zgoda zawsze kojarzy się z dobrowolnością i brakiem przymusu. Obowiązek wyrażenia zgody powoduje, że trudno mówić o zgodzie. Powstaje zatem pytanie – czy telepracownik może zgody nie wyrazić na przeprowadzanie kontroli zakresu bhp?

Odnosząc się do powyższej wątpliwości należy przyjąć, że mimo niefortunnego odwołania się w przepisach do wymogu zgody, telepracownik nie może odmówić pracodawcy możliwości przeprowadzenia kontroli z zakresu bhp. Kontrola ta jest bowiem nie uprawnieniem, a obowiązkiem pracodawcy i trudno wyobrazić sobie sytuację, w której swobodna decyzja telepracownika spowodowałaby, że pracodawca byłby pozbawiony możliwości realizowania swoich obowiązków – zwłaszcza w sferze technicznego bezpieczeństwa pracy.

Obowiązek a nie możliwość wyrażenia zgody na przeprowadzenie kontroli zakresu bhp nie oznacza, że pracodawca ma pełną dowolność w zakresie kontrolowania domowych warunków wykonywania telepracy. Należy bowiem pamiętać, że mimo iż praca wykonywana jest w domu, telepracownika obejmują takie same zasady dotyczące czasu pracy pracownika wykonującego pracę w zakładzie pracy, w tym dotyczące okresów odpoczynków dobowych i tygodniowych.

Tym samym trudno wyobrazić sobie sytuację, kiedy to telepracownik świadczy umówioną pracę w godzinach od 8:00 do w tej 16:00, a pracodawca decyduje się na przeprowadzenie kontroli z zakresu bhp o 20:00 – bo będzie akurat przy okazji w okolicy miejsca zamieszkania telepracownika. W takim przypadku jak najbardziej telepracownik będzie miał możliwość niewyrażenia zgody – nie tyle na przeprowadzenie kontroli z zakresu bhp, co na jej przeprowadzenie o porze proponowanej przez pracodawcę.

W powyższym przypadku pracodawca w żadnym razie nie będzie miał możliwości postawienia pracownikowi zarzutu dotyczącego utrudniania realizowania przez pracodawcę jego obowiązków z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy. Należy bowiem pamiętać, że wykonywanie czynności kontrolnych nie może naruszać prywatności telepracownika i jego rodziny, ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych, w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.