Od jakich decyzji inspektów pracy można wnieść odwołanie do Głównego Inspektora Pracy?

W praktyce obowiązki z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy mają zapewnić pracownikom właściwe warunki pracy. Niestety niektórzy zatrudniający traktują je mniej lub bardziej umownie. Brak zapewnienia:

• przysłowiowej „pasty bhp”,

• odzieży i obuwia roboczego,

• właściwego szkolenia bhp

to typowe nieprawidłowości ustalane przez inspektorów PIP w toku kontroli. Są to uchybienia o stosunkowo niskim ciężarze gatunkowym. W takich przypadkach inspektor nie tylko gromadzi materiał. Wydaje też środki prawne, w tym decyzje administracyjne. 

Niestety zdarzają się także sytuacje ekstremalne. Kiedy pracodawcy, np. organizują pracę w budynkach, których stan techniczny grozi zawaleniem. Takie przypadki wpisują się w niezdefiniowane pojęcie bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia pracowników. 

W takich sytuacjach o kontynuacji pracy nie może być mowy. Stan bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia, w przypadku rozpadających się nieruchomości, skutkuje wydaniem nakazu wstrzymania pracy ze skutkiem natychmiastowej wykonalności. Jednak w wielu przypadkach na tym się nie kończy. Z katalogu środków prawnych ujętych w art. 11 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w razie stwierdzenia naruszenia przepisów:

• prawa pracy

• lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia,

właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy mogą nakazać, w przypadku stwierdzenia, że stan bhp zagraża życiu lub zdrowiu:

• pracowników

• lub osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym osób wykonujących na własny rachunek działalność gospodarczą,

zaprzestania prowadzenia działalności bądź działalności określonego rodzaju. 

„Właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione” – brzmi tajemniczo. Przepis nie wskazuje kim są „właściwe organy”. Opcje są dwie:

• inspektor pracy,

• albo szef okręgu – czyli okręgowy inspektor pracy (dalej OIP), który ma uprawnienia inspektora. 

Decyzji zaprzestania działalności bądź działalności określonego rodzaju nie może wydać szeregowy inspektor pracy. Na podstawie ustaleń, poczynionych w czasie kontroli, kieruje on do OIP wniosek o wydanie takiej decyzji. Dopiero OIP ostatecznie decyduje czy istnieje podstawa do wydania nakazu zaprzestania prowadzenia działalności. 

Jeżeli nakaz zaprzestania prowadzenia działalności zostanie wydany, wówczas można się od niej odwołać. Jednak skoro decyzja wydawana jest z poziomu OIP odwołanie musi być złożone do organu II stopnia. W tym przypadku należy odwołać się do Głównego Inspektora Pracy (dalej GIP). 

Obowiązek rozpatrywania odwołań od decyzji OIP przez GIP-a jest bezpośrednio przewidziany w art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIP. W takim przypadku obowiązują standardowe zasady wynikające z przepisów procedury administracyjnej. Oznacz to, m.in. że odwołanie wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. 

Niestety wielu przypadkach odwołania nie zasługują na uwzględnienie. Inspektorzy pracy najczęściej powołują się na ekspertyzy budowlane wydąć decyzje. Często wynika z nich, że naruszenia konstrukcji budynków są tak znaczące, iż nie można ich skorygowania. Tak więc, jeżeli z ekspertyzy budowlanej wynika, że naruszenie konstrukcji budynku mają charakter trwały i nieusuwalny, odradzałbym składanie odwołania.