Kto może wnieść odwołanie od nakazu inspektora pracy?

Przypadku gdy kontrola organu PIP ujawni nieprawidłowości, są one opisywane w protokole kontroli. Wbrew dość powszechnej praktyce, z protokołem należy się bardzo dokładnie zapoznać. W żadnym wypadku nie należy wierzyć, że skoro autorem protokołu jest inspektor pracy, to dokumentacja pokontrolna nie ma prawa zawierać błędów, w tym istotnych wątpliwości w zakresie ustalonego stanu faktycznego. W przeszłości spotykałem się bowiem sytuacjami, kiedy to protokół inspektora obok poprawnie opisanych ustaleń faktycznych zawierał treści odnoszące się do subiektywnych interpretacji inspektora w zakresie dokonanych ustaleń, w tym wyobrażenia i oceny które nie miały pokrycia w rzeczywistości.

Wnikliwa analiza treści protokołu pozwala na ocenę w zakresie możliwości wniesienia zastrzeżeń do jego treści. W przypadku gdy zostały one wniesione, jednak inspektor pracy ich nie uwzględnił, wówczas ustalenia protokołu stają się uzasadnieniem faktycznym dla wydawanych przez inspektora środków prawnych – nakazów oraz wystąpień.

Od decyzji wydanej w formie pisemnej przysługuje odwołanie.

Zasadą jest że odwołanie wnosi pracodawca - lub inny podmiot kontrolowany, który nie posiada statusu pracodawcy do którego nakaz został skierowany. Trudno jednak przyjąć, że w każdym przypadku zobowiązanym do wniesienia odwołania będzie wyłącznie pracodawca w rozumieniu przepisów prawa pracy.

Tak samo nie w każdym przypadku, czynności związane z wniesieniem odwołania, będą musiały być podejmowane przez inny podmiot zatrudniający, do którego skierowano pisemne nakazy.

Nie ma absolutnie żadnych przeszkód, aby podmiot kontrolowany w ramach procedury odwoławczej posługiwał się pełnomocnikiem.

Jeżeli pracodawca zdecyduje się, że odwołanie będzie sporządzone i wniesione w jego imieniu przez inną osobę, musi poważnie przemyśleć, kto powinien go reprezentować w postępowaniu odwoławczym. Dowolność w tym względzie jest duża – warunek jednak jest jeden, powinna to być osoba biegła zarówno w procedurze administracyjnej, jak również w zagadnieniach kontrolno-nadzorczych realizowanych przez inspektorów pracy, w tym w poszczególnych kwestiach merytorycznych, jakie przez inspektora pracy były kontrolowane.

Oznacza to, że jeżeli odwołaniem miałaby się zająć pierwsza – lepsza osoba, wówczas nie ma absolutne gwarancji, że w treści uzasadnienia zostanie zawarta właściwa argumentacja i będą przywołane dowody przemawiające za uchyleniem lub z zmianą decyzji na korzyść podmiotu odwołującego się.

W sytuacji gdy decyzje nakazowe dotyczą sfery bezpieczeństwa i higieny pracy, warto treść odwołania przemyśleć z przedstawicielami służby BHP. Umocowanie jednak, przedstawiciela tej służby jako pełnomocnika, w postępowaniu odwoławczym przed organami pip, może być ryzykowne. Przepisy regulujące funkcjonowanie służby BHP, nie wymieniają bowiem w katalogu zadań tej służby współpracy z organami PIP.

Niezależnie od tego kogo pracodawca upoważnił do sporządzenia i wniesienia odwołania od decyzji, osoba taka powinna mieć pełnomocnictwo wystawione przez pracodawcę. Jeżeli odwołanie zostanie wniesione bez pełnomocnictwa, wówczas okręgowy inspektor pracy wezwie wnoszącego odwołanie o uzupełnienie braku formalnego – istotnego jednak dla wszczynanego postępowania odwoławczego.

Warto w tym miejscu pamiętać o jednej bardzo ważnej rzeczy. Powszechną praktyką jest, że pracodawcy na czas czynności kontrolnych inspektora pracy upoważniają daną osobę do ich reprezentowania. Umocowanie pracownika lub innej osoby na czas postępowania kontrolnego, w żadnym wypadku nie daje podstaw, aby osoba taka mogła automatycznie w imieniu pracodawcy składać skuteczne odwołanie od decyzji wydanych przez inspektora. Należy bowiem pamiętać, że czym innym jest postępowanie kontrolne, a czym innym postępowanie odwoławcze, które jest typowym postępowaniem administracyjnym. Jeżeli zatem pracodawca chce aby dana osoba go reprezentowała – zarówno w ramach postępowania kontrolnego inspektora, jak również w postępowaniu odwoławczym na wypadek składania odwołania – powinno to być wyraźnie w pełnomocnictwie zaznaczone.