Będzie zmiana przepisów w zakresie kontroli trzeźwości pracowników

08.01.2021AKTUALNE

Będzie zmiana przepisów w zakresie kontroli trzeźwości pracowników

Resort pracy przygotowuje projekt przepisów, które pozwolą pracodawcom przeprowadzać samodzielnie prewencyjne kontrole trzeźwości pracowników oraz przebywania pod wpływem narkotyków. Projekt uwzględnia również wprowadzenie kompleksowej regulacji określającej podstawy do niedopuszczenia do wykonywania pracy pracownika, wobec którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że jest pod wpływem alkoholu lub narkotyków.

W grudniu ubiegłego roku Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej: RPO) zwrócił się do ministra rozwoju, pracy i technologii Jarosława Gowina o przyspieszenie prac nad wprowadzeniem kompleksowej regulacji umożliwiającej przeprowadzanie samodzielnej kontroli trzeźwości pracowników, a także kontroli na obecność innych środków psychoaktywnych i odurzających.

W odpowiedzi na interwencję RPO Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii zapewnia, że podjęło działania nad uregulowaniem kwestii przeprowadzania przez pracodawców prewencyjnych kontroli trzeźwości pracowników, a także kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu w ich organizmach. Jednak na obecnym etapie nadal trwają prace wewnątrz resortu, poprzedzające oficjalne rozpoczęcie procedury legislacyjnej w tym zakresie.

MRPiT: sprawdzanie przez pracodawcę lub jego przedstawiciela trzeźwości pracownika możliwe w dwóch kategoriach sytuacji

Resort pracy, w odpowiedzi na pismo RPO, w uchylił rąbka tajemnicy w zakresie swoich prac nad zmianą przepisów. Po analizach pomysłem resortu jest objęcie nową regulacją, dopuszczającą możliwość kontroli przez pracodawcę lub jego przedstawiciela trzeźwości pracownika, dwóch kategorie sytuacji:

  • Umożliwienia pracodawcom – pod warunkiem spełnienia określonych warunków – wprowadzenia prewencyjnej kontroli pracowników na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu, a także określić ogólne zasady przeprowadzania takich kontroli.
  • Wprowadzenia kompleksowej regulacji, określającej podstawy do niedopuszczenia przez pracodawcę do wykonywania pracy pracownika, wobec którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu lub spożywał alkohol lub zażywał takie środki w czasie pracy (na wzór obecnie obowiązujących w ustawie z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi). Zdaniem resortu obowiązek niedopuszczenia do wykonywania pracy powinien również zachodzić wobec pracownika, u którego przeprowadzona przez pracodawcę kontrola trzeźwości lub kontrola na obecność środków działających podobnie do alkoholu wykaże obecność alkoholu lub ww. środka.

MRPiT: dwa tryby prowadzące do niedopuszczenia do pracy pracownika nietrzeźwego lub pod wpływem narkotyku

Mając powyższe na uwadze, we wstępnym, roboczym projekcie przewidziane są dwa tryby prowadzące do niedopuszczenia do pracy pracownika znajdującego się w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu:

1)     na podstawie uzasadnionego podejrzenia pracodawcy – w odniesieniu do pracowników nieobjętych kontrolą trzeźwości lub kontrolą na obecność środków działających podobnie do alkoholu (zarówno w przypadku, gdy pracodawca w ogóle nie wprowadził takiej kontroli, jak i w odniesieniu do części pracowników, którzy nie spełniają ustawowych przesłanek objęcia kontrolą);

2)     w wyniku przeprowadzenia prewencyjnej kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu i uzyskania wyniku wskazującego na znajdowanie się przez pracownika w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu.

Ministerstwo pracy podejmuje współpracę z Urzędem Ochrony Danych Osobowych aby stworzyć kompatybilne przepisy pozwalające na kontrolę stanu trzeźwości pracowników (Śródtytuł)

Warto zaznaczyć, że już na etapie wstępnych prac nad przepisami ministerstwo pracy podjęło współpracę z Urzędem Ochrony Danych Osobowych (dalej: UODO). W dużej mierze to stanowisko UODO, wobec obecnie obowiązujących przepisów, było katalizatorem podjęcia prac nad zmianą przepisów.

W komunikacie, który pojawił się 27 czerwca 2019 r., Urząd Ochrony Danych Osobowych stwierdził, że badanie trzeźwości może być zainicjowane wyłącznie przez pracownika, a sama informacja o stanie trzeźwości jest informacją o stanie zdrowia oraz że nie ma podstawy prawnej, która umożliwiłaby pracodawcom samodzielną kontrolę pracowników alkomatem. UODO uznał, wówczas że informacja o tym, iż pracownik jest nietrzeźwy, jest informacją o stanie zdrowia, co rodzi konsekwencje polegające na tym, że to wyłącznie pracownik może być inicjatorem przekazania tych danych. Wymagana jest zatem zgoda pracownika na przetwarzanie takich danych w myśl art. 22 lb Kodeksu pracy.

Celem współpracy między resortem a UODO jest realizacja potrzeb pracodawców w zakresie kontroli stanu trzeźwości i kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu, przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności projektowanej regulacji z postanowieniami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

Tak więc efektem, dwukrotnej, interwencji RPO w ministerstwie pracy jest podjęcie i prowadzenie prac przygotowujących do oficjalnego rozpoczęcia procedury legislacyjnej. A jak wiemy procedura ta wymaga konsultacji społecznych i jej przebieg może być długotrwały. Oczywiście Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii obiecuje dołożyć wszelkich starań, by prowadzone w chwili obecnej robocze prace nad przedstawioną powyżej regulacją zostały zakończone w możliwie najbliższym terminie.

Opr. Red.

Źródło: https://www.rpo.gov.pl/ - Odpowiedź na wystąpienie RPO do ministra RPiT ws. kontroli trzeźwości pracowników