Koszty i skutki stresu w pracy

Kinga Grodzicka-Lisek
Kinga Grodzicka-Lisek
16.06.2015AKTUALNE

Koszty i skutki stresu w pracy

Polacy jednym z najbardziej zestresowanych pracowników na świecie – tak pokazują wyniki badań. Jakie jest skala problemu? Jakie skutki ma występowanie stresu w miejscu pracy? Jakie są koszty związane ze stresem w miejscu pracy? Oto co na ten temat mówią badania i specjaliści. Hasło stres w pracy to nie modny slogan i przesadna ocena pracowników to fakt, którego skutki można zmierzyć i policzyć.

Ponad połowa pracowników w Europie twierdzi, że odczuwa stres związany z pracą i jest to częste zjawisko w ich miejscu pracy. Natomiast jak podają statystyki Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy około 4 na 10 pracowników uważa, że w ich miejscu pracy nie reaguje się odpowiednio na zjawisko stresu związanego z pracą.

W Polsce problem stresu związanego z pracą jest coraz częściej zauważany przez pracodawców i pracowników, a także przez lekarzy medycyny pracy oraz organizacje związkowe – co należy pochwalić. Jednak niestety w kwestii działań mających za zadanie przeciwdziałać problemowi – stresowi w pracy – poprzez opracowanie i wdrożenie odpowiednich procedur postępowania na wypadek stresu w pracy, jesteśmy nadal z w tzw. ogonie państw Europejskich.

Ogólnie rzecz ujmując w UE kwestie świadomości stresu w pracy a podejmowania działań to proporcja: 79% świadomości wśród menadżerów i 26% podejmowanych działań i procedur na rzecz poprawy (badania ESENER z 2010 r.). W przypadku polski mamy znacznie większą dysproporcję między świadomością występowania stresu w miejscu pracy a podejmowaniem działań. W naszym przypadku działania podejmowane są jedynie w 15% przypadkach.

Uwaga!

Jak pokazują statystyki i badania polscy pracownicy należą do jednych z najbardziej zestresowanych pracowników na świecie!

Skutki stresu w pracy

Niestety od kilku lat odnotowywany jest wzrost poziomu stresu w miejscach pracy. Ma to oczywiście wpływ na pogorszenie wyników finansowych i handlowych. Na skutki występowania stresu w miejscu pracy można spojrzeć z dwóch perspektyw: pracownika i pracodawcy – zapewniam, że dla obydwu z nich nie są one korzystne.

W przypadku pracodawców są to koszty związane ze:

  • spadkiem produktywności pracowników i jakości świadczonych usług,
  • wzmożoną absencją pracowników,
  • wzrostem liczby wypadków przy pracy,
  • obniżeniem poziomy zarządzania,
  • spadkiem motywacji do pracy pracowników,
  • wzrostem konfliktów i przypadków mobbingu wśród pracowników
Ważne

W naszym kraju funkcjonuje jeszcze przekonanie, że stres mobilizuje do działania. Jest to dalece błędne przekonanie. Długotrwałe napięcie i stawianie pracownikowi wymagań ponad jego możliwości rodzi stres, długotrwały stres, a to z kolei może skończyć się poważnymi problemami psychicznymi. 

Natomiast z punktu widzenia pracownika długotrwały stres w miejscu pracy może spowodować:

  • zaburzenia zdrowia psychicznego – depresję
  • choroby układu krążenia i układu mięśniowo-szkieletowego,
  • poczucie wypalenia zawodowego,
  • trudności w skupieniu uwagi,
  • popełnianie błędów w pracy,
  • problemy w życiu prywatnym
  • nadużywanie alkoholu lub innych środków odurzających

Trzeba podkreślić że koszty jakie ponosi społeczeństwo i firmy liczone są w miliardach Euro na poziomie krajowym.

Koszty stresu w liczbach

Według danych Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy roczne straty na rynku pracy w UE związane z depresją pracowników wywołaną stresem w pracy wynoszą 616 mld euro. W tej kwocie 272 mld euro to straty związane ze zwolnieniami lekarskimi. Natomiast 242 mld kosztuje spadek produktywności, zaś 63 mld wydawane są w związku z tym zjawiskiem na leczenie.

W Polsce, według danych ZUS, z powodu depresji wystawionych zostało 759,7 tys. zwolnień lekarskich (dane za 2011 r.). Trzeba podkreślić że liczba ta z roku na rok jest większa.

Warto podkreślić, że w związku z wejściem w życie, już niebawem w 2016 r., elektronicznych zwolnień lekarskich liczba ta zapewne jeszcze wzrośnie, jak i koszty absencji chorobowej pracowników ponoszone przez pracodawców.

Sytuacja w polskich przedsiębiorstwach

Jak zaznaczają obecnie przedstawiciele związków zawodowych NSZZ Solidarność zaangażowani w walkę z problemem stresu w pracy, obecnie wielu pracowników choć korzysta z pomocy lekarzy i leczy się np. na depresję w związku ze stresem w pracy nie ujawnia pracodawcom zwolnień lekarskich. Po wprowadzeniu zwolnień elektronicznych z całą pewnością sytuacja ulegnie zmianie.

Dostrzegam jednak pozytywną stronę takiego obrotu sprawy. Moim zdaniem wiedza i świadomość samych pracodawców doświadczających problemu znacznie wzrośnie z uwagi na wzrost liczby L4, przy elektronicznych zwolnieniach. Być może będzie trzeba wreszcie stawić czoła problemowi i zweryfikować, poziom kultury organizacji jaką się zarządza. Bowiem niska kultura organizacyjna w miejscu pracy może przekładać się i być przyczyną stresu w pracy.  

Warto też zaznaczyć, że do dnia dzisiejszego w Polsce nie została wdrożona deklaracja z 14 listopada 2008 r. dotycząca Europejskiego Porozumienia Ramowego dot. Stresu Związanego z Pracą. Przyczyną wstrzymania wdrożenia jest brak dialogu społecznego w Polsce w tej kwestii. Do dnia dzisiejszego nie udało się opracować zmian projektu legislacyjnego(przepisów) dotyczącego ograniczania źródeł stresu w pracy. W wielu innych krajach europejskich już dawno dokonano implementacji porozumienia do przepisów wewnętrznych (np. Węgry, Francja, Włochy, Belgia).

Autor: 

Kinga Grodzicka-Lisek

Autor
Kinga Grodzicka-Lisek
Prawnik, specjalizujący się w zagadnieniach prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Kilkuletni pracownik kancelarii adwokackiej. Autorka wielu tekstów i porad w zakresie prawa pracy oraz bhp. Redaktor „Portalu bhp” i była redaktor naczelna „Bhp w firmie” w 2011 r., redaktor prowadząca poradnik „Szkolenia bhp w firmie” w latach 2007-2009.