Sprawdź, jak ustalić górną granicę temperatury w miejscu pracy i bądź przygotowany na pytania pracowników.

W przypadku zimy mamy określoną minimalną temperaturę w pomieszczeniach pracy. Natomiast pytania i kłopoty rodzą się w naszym klimacie latem, w gorące upalne dni. Wysoka temperatura w miejscu pracy wiąże się z określonymi ograniczeniami dla organizmu pracowników, odzwierciedlając się w obniżeniu wydajności i jakości świadczonej pracy. Pracownicy często wówczas pytają, czy jest określona przez przepisy maksymalna temperatura dla pomieszczeń pracy, po przekroczeniu której mogliby, np.: wstrzymać się od pracy, zostać zwolnieni od jej świadczenia?

Bezpośrednia odpowiedź na takie pytanie brzmi – nie. Przepisy nie określają jednoznacznie górnej granicy temperatury maksymalnej w miejscu wykonywania prac. Mówią natomiast o mikroklimacie gorącym.

Natomiast dla mikroklimatu gorącego ustalona została dopuszczalna wartość wskaźnika obciążenia termicznego WBGT (wet bulb globe temperature) w stopniach Celsjusza dla pięciu poziomów tempa metabolizmu organizmu, związanego z wielkością wysiłku fizycznego pracownika:

• spoczynek,

• praca lekka,

• praca umiarkowana,

• praca ciężka,

• praca bardzo ciężka.

Wskaźnik WBGT wiąże trzy wielkości środowiska gorącego:

• temperaturę powietrza,

• średnią temperaturę promieniowania,

• wilgotność bezwzględną.

Wartość wyznaczonego wskaźnika WBGT zależy także – poza ciężkością wykonywanej pracy, której miarą jest poziom metabolizmu – od stopnia aklimatyzacji pracownika oraz od odczuwalnego ruchu powietrza.

Dopuszczalne wartości WBGT podaje część C Mikroklimat załącznika nr 2 wykaz wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy do rozporządzenia w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Natomiast całkowite obciążenie cieplne organizmu zależne jest od:

• wysokości temperatury (powietrza i promieniowania),

• czasu w jakim człowiek przebywa w nagrzanym miejscu,

• przepływu powietrza i jego wilgotności,

• odzieży, w którą pracownik jest, lub musi być ubrany (np. odzież ochronna hutników).

Upraszczając zagadnienie (dla zorientowania się w warunkach pracy) można przyjąć, że przekroczenie normy temperaturowej występuje wówczas, gdy:

• przy ciężkiej pracy fizycznej w pomieszczeniu jest ponad 28°C,

• w przypadku warunków szczególnych temperatura powietrza przekracza powyżej 26°C,

• przy pracy biurowej termometr pokaże ponad 30°C w biurze.

Podkreślmy jednak, że górnej granicy temperatury maksymalnej nie da się w zasadzie zmierzyć zwykłym termometrem. Pewnym przybliżeniem może być wykonywanie pomiarów termometrem suchym i mokrym (lub psychometrem) w powiązaniu z pomiarem prędkości powietrza i skorzystaniu z odpowiedniego nomogramu.

Natomiast w celu określenia skuteczności chłodzącego działania przepływającego powietrza pomiarów dokonuje się tzw. katatermometrem. Chłodzące działanie przepływającego powietrza polega na odbieraniu ciepła z ciała ludzkiego i zależy od wspólnego oddziaływania:

• temperatury,

• wilgotności,

• prędkości powietrza.

Intensywność chłodzącego działania powietrza, czyli natężenie chłodzenia K to wielkość strat ciepła z 1cm² powierzchni ciała ludzkiego w jednostce czasu 1s, a jego jednostką jest katastopień (mcal/s•cm²). Katastopień określa ilość ciepła odbieraną z powierzchni 1 cm² w czasie 1s przy temperaturze ciała ludzkiego 36,5°C.

Nadmieńmy, że przedstawione sposoby pomiarów stosowane są powszechnie w górnictwie podziemnym.