Podsumowanie działalności PIP za 2020 r. czy 2021 r.?

Sprawozdania z działalności inspekcji pracy są bardzo cennym źródłem informacji dla pracodawców, jak i pracowników służby bhp. Dają one możliwość zweryfikowania tego co rzeczywiście kontroluje urząd, w szczególności w zakresie technicznego bezpieczeństwa pracy.

Rola Głównego Inspektora Pracy to nie tylko kierowanie działalnością Głównego Inspektoratu Pracy i poszczególnych inspektorów pracy. To również rozpatrywanie odwołań od decyzji okręgowych inspektorów pracy czy opracowywanie rocznych i wieloletnich programów działania PIP. Wiedza na temat działalności PIP, zarówno tej przyszłej, jak i zrealizowanej nie jest, póki co, wiedzą tajemną. Tu przeciwieństwem jest informacja na temat działalności Rady Ochrony Pracy, która nadzoruje działalność PIP. Oznacza to, że pracodawcy, pracownicy służby bhp, jak i społeczni inspektorzy pracy mają dostęp do:

• programów działania PIP, określających co inspektorzy pracy będą kontrolować,

• oraz sprawozdań z działalności kontrolno-nadzorczej urzędu.

Z przepisów ustawy o PIP wynika, iż Główny Inspektor Pracy przedstawia Sejmowi oraz Radzie Ministrów, nie później niż do 30 czerwca następnego roku kalendarzowego, informacje z działalności PIP oraz coroczne sprawozdanie wraz z wynikającymi z tej działalności wnioskami.

Uwzględniając powyższe, PIP ma nieco powyżej miesiąca na przedstawienie Sejmowi sprawozdania za rok 2021 r. W przypadku sprawozdania za rok 2020 r. zostało ono Sejmowi przekazane pismem 25 czerwca 2021 r. Zainicjowało to proces legislacyjny nad sprawozdaniem. Zostało ono skierowane do rozpatrzenia 30 czerwca 2021 r., w międzyczasie pojawiły się wnioski o jego odrzucenie. Ostateczne głosowanie nad sprawozdaniem zostało przeprowadzone podczas posiedzenia Sejmu 11 i 12 maja 2022 r.

Ostatecznie dopiero 12 maja 2022 r. Sejm RP przyjął sprawozdanie Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2020.

Ostatecznie zatwierdzone przez sejm sprawozdanie za 2020 rok zostało, podobnie jak wcześniejsze tego typu dokumenty, sporządzone na podstawie sprawozdań poszczególnych okręgowych inspektoratów pracy. Osobiście przez parę lat miałem okazję koordynować proces powstawania takich sprawozdań, opierając się na danych (cząstkowych sprawozdaniach) dostarczanych przez poszczególnych inspektorów pracy realizujących poszczególne tematy kontrolne.

Strategiczna część sprawozdania za rok 2020 to: „działalność Państwowej Inspekcji Pracy w stanie zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SarsCoV-2” oraz kontrole podczas epidemii. Dotyczyły one działań podejmowanych przez zakłady pracy w celu zapewnienia osobom pracującym odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie epidemii.

W 2020 r. Państwowa Inspekcja Pracy podjęła kontrole realizacji obowiązków pracodawców w zakresie zapobiegania rozprzestrzenianiu się koronawirusa.

Podczas kontroli dotyczących:

• przestrzegania uprawnień pracowniczych,

• obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz

• legalności zatrudnienia,

inspektorzy pracy sprawdzali stosowanie się do przepisów mających na celu ograniczenie narażenia na zakażenie wirusem SARS- CoV-2 w zakładach pracy. Sprawdzali też realizację obowiązku przekazywania pracownikom kontrolowanych zakładów informacji o zagrożeniach dla zdrowia i życia oraz o podjętych działaniach ochronnych i zapobiegawczych. Szczególną uwagę zwrócono na problematykę zagrożeń biologicznych w środowisku pracy. Pod lupą inspektorów znalazły się zagadnienia związane ze stosowaniem produktów biobójczych przez pracowników, przede wszystkim preparatów do dezynfekcji rąk, powierzchni i pomieszczeń pracy.

W toku inspekcji nieprawidłowości wykazano w prawie 43% kontrolowanych zakładów. Dotyczyły one w szczególności:

• obowiązku aktualizacji oceny ryzyka lub opracowania procedur postępowania w tych przypadkach, w których koronawirus nie stanowił zagrożenia zawodowego,

• braku oceny ryzyka zawodowego,

• braku lub nieprawidłowego określenie i stosowanie środków ograniczających ryzyko narażenia na czynnik biologiczny SARS-CoV-2,

• niewłaściwej organizacji stanowiska pracy,

• braku zapewnienia środków do dezynfekcji rąk.

Niezależnie od wcześniej wskazanych nieprawidłowości często stwierdzano inne uchybienia w zakresie sfery technicznego bezpieczeństwa pracy. Można do nich zaliczyć w szczególności:

• brak badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia,

• nieaktualne badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia,

• nieprawidłowości dotyczące środków ochrony indywidualnej,

• niewłaściwie przeprowadzone szkolenia pracowników lub ich brak.

W najbliższym czasie (jak należy się spodziewać) zostanie przedłożone sprawozdanie z działalności PIP za 2021 r. Niewykluczone, że jego akceptacja nastąpi w szybszym terminie niż w przypadku sprawozdania za 2020 r. Wzorem wcześniejszych sprawozdań należy spodziewać się, że zostanie ono upubliczniane. Z całą pewnością istotne z punktu widzenia technicznego bezpieczeństwa pracy treści zostaną przedstawione na blogu.