Zaświadczenie o szczepieniu przeciwko COVID-19, a zniesienie obostrzeń w firmie

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
28.06.2021AKTUALNE

Zaświadczenie o szczepieniu przeciwko COVID-19, a zniesienie obostrzeń w firmie

Są już firmy, zakłady pracy, w których 90%, a nawet 100% pracowników zaszczepiło się przeciwko COVID-19. Oczywiście do stwierdzenia takiego stanu rzeczy potrzebna jest pracodawcy informacja od pracowników, o przyjęciu dwóch dawek szczepienia. Rodzi się zatem pytanie, czy pracodawca może ustalić obowiązek przedstawienia przez pracownika zaświadczenia o szczepieniu przeciw COVID-19? A jeżeli pracownicy dobrowolnie okażą certyfikat szczepienia na COVID-19, czy pracodawca może nie stosować obostrzeń w firmie (1,5 m odstępu oraz znieść obowiązek noszenia maseczek)?

Korzyści 

 

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

  • czy możesz oczekiwać od pracownika przedłożenia zaświadczenia o szczepieniu przeciwko COVID-19,
  • w jakim przypadku możesz znieść obowiązek stosowania maseczek w firmie,
  • czy zaszczepienie się pracowników na COVID-19 pozwala na zniesienie obostrzeń w zakładzie pracy, np. zmniejszenie odległości między stanowiskami pracy.

Kwestie związane ze szczepieniami ochronnymi uregulowane są w przepisach ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Zasadą jest, że w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych przeprowadza się zalecane szczepienia ochronne wymagane przy wykonywaniu czynności zawodowych.

Wykaz rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych, wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności, zawarty jest w przepisach wykonawczym do ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Wspomniane wyżej przepisy wykonawcze to rozporządzenie Rady Ministrów z 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz.U. z 2012 r. poz. 40). Do chwili obecnej wśród zalecanych w tym rozporządzeniu szczepień ochronnych nie ma szczepienia przeciwko koronawirusowi.

Uwzględniając powyższe, ostateczna decyzja w sprawie szczepienia przeciwko COVID-19 należy tylko i wyłącznie do pracownika. Przynajmniej do czasu ukazania się przepisów, które nakładałyby obowiązek prawny szczepień w stosunku przykładowo do konkretnych grup pracowniczych.

Zauważ, że informacja o zaszczepieniu odnosi się do stanu zdrowia, a informacja o stanie zdrowa  podlega szczególnej ochronie. Pracodawca nie ma możliwości wydania przepisów zakładowych, które zobowiążą pracowników do ujawniania zaświadczenia o szczepieniu przeciwko COVID-19. Natomiast niezachowanie wymaganych odległości 1,5 m między stanowiskami pracy jest dopuszczalne wyłącznie w sytuacji gdy, ze względu na charakter działalności nie ma takiej możliwości, a pracodawca zapewnia środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii.

Brak obowiązku przedstawiania pracodawcy o zaświadczenia o szczepieniu przeciwko COVID-19

Aktualne przepisy prawa pracy, przepisy sanitarne, w tym rozporządzenia w sprawie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii nie przewidują obowiązku prawnego, aby pracownicy mieli wykazywać przed pracodawcą fakt zaszczepienia się. Zaświadczenie o szczepieniu przeciwko COVID-19, wydane w jakiejkolwiek formie, nie jest więc przykładowo równoznaczne z orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku pracy.

Ważne

Należy pamiętać, że informacja związana ze szczepieniem się przeciwko COVID-19 należy do danych o zdrowiu pracownika i jako taka podlega ochronie w szczególności na podstawie przepisów rozporządzenia RODO, ale również ustawy o prawach pacjenta, z ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Tak więc, to sam pracownik podejmuje decyzję o ewentualnym poinformowaniu pracodawcy o fakcie zaszczepienia się i okazaniu zaświadczenia o szczepieniu na COVID-19. Można również uznać, że na chwilę obecną jedyną bezpośrednią, i najbezpieczniejszą podstawą przetwarzania informacji o zaszczepieniu, będzie zgoda pracownika. Nie można wykluczyć, iż w przyszłości pojawią się przepisy zobowiązujące pracowników do ujawniania informacji o zaszczepieniu, które w znaczny sposób ułatwiają przetwarzanie danych z tym związanych.

Uwzględniając powyższe pracodawca, na chwilę obecną, nie ma możliwości prawnej wydania przepisów zakładowych, które zobowiązują pracowników do ujawniania faktu zaszczepienia się i okazywania certyfikatu szczepień na COVID-19. Nawet opierając się wyłącznie na podstawie, że brak jest przepisów powszechnie obowiązujących w tej materii.

Odległości między stanowiskami pracy

Od wielu miesięcy, w cyklicznie ukazujących się rozporządzeniach w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, nakładany jest na zakłady pracy obowiązek zapewnienia odległości, co najmniej 1,5 m, między stanowiskami pracy. Chyba że jest to niemożliwe ze względu na charakter działalności wykonywanej w danym zakładzie pracy, a zakład ten zapewnia środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż przywołana wyżej regulacja odnosi się do odległości nie między „pracownikami”, a odległości między „stanowiskami pracy”. Nie jest to do końca, jak się wydaje, poprawna konstrukcja (choć obowiązująca w niezmienionym kształcie od wielu miesięcy), przecież w obrębie jednego stanowiska pracy może przebywać więcej niż jeden pracownik. Wydaje się jednak, że intencją twórców przepisu było zapewnienie odległości między pracownikami.

Ważne

Zmniejszenie odległości, wymaganych przez rozporządzenie, nie jest uzależnione od faktu zaszczepienia się. Stosowanie mniejszych odległości jest możliwe wyłącznie w przypadku niemożności ich zachowania ze względu na charakter działalności wykonywanej w danym zakładzie pracy, a zakład ten zapewnia środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii.

Uwzględniając powyższe, brak możliwości zachowania odległości ze względu na charakter działalności zobowiązuje pracodawcę do zapewnienia środków ochrony osobistej, do których w szczególności zaliczają się maseczki ochronne. Dopiero w sytuacji gdy pracodawca zapewnia odległości nie mniejsze niż 1,5 m może postanowić, że maseczki mają charakter nieobowiązkowy, kierując się zapisem z art. 25 ust. 1 pkt 2 lit. c rozporządzenia sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów. Zniesienie obowiązku stosowania maseczek w firmie nie jest więc zależnie od faktu zaszczepienia się przez pracowników.

Autor: 

Sebastian Kryczka

Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Autor
Sebastian Kryczka
Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.