Zwolnienie od pracy na czas szczepienia przeciwko COVID-19

Michał Culepa
Michał Culepa
19.05.2021AKTUALNE

Zwolnienie od pracy na czas szczepienia przeciwko COVID-19

Sprawdź, czy pracownik, który w czasie pracy ma wyznaczony termin szczepienia przeciwko COVID-19, ma prawo do zwolnienia od pracy. A jeśli tak, to na podstawie jakiego dokumentu? Poznaj również stanowisko resortu pracy w tej kwestii.

Szczepienia przeciwko COVID-19 nie są obowiązkowe. Dlatego pracodawca nie ma też obowiązku zwolnienia pracownika od pracy na czas przeprowadzenia szczepienia.  Zwłaszcza nie ma prawnego obowiązku zwolnienia z zapewnieniem prawa do wynagrodzenia. W związku z tym, rządowe rekomendacje wskazują raczej na weekendy (niedziele i wolne soboty lub inne rozkładowo wolne dni od pracy) jako czas, w którym powinno się wykonywać szczepienia.

Pracodawca może uznać nieobecność w pracy w związku ze szczepieniami za usprawiedliwioną

Nie ma jednak przeszkód, aby przeprowadzać szczepienia w godzinach pracy – jeżeli przeprowadzenie szczepień w dni wolne jest utrudnione lub niewykonalne organizacyjnie. Może o tym zadecydować pracodawca. W takim wypadku pracodawca może samodzielnie uznać nieobecność w pracy w związku ze szczepieniami za usprawiedliwioną. Może także przewidzieć, że nieobecność ta będzie płatna, tj. pracownik zachowa prawo do wynagrodzenia za godziny lub dni, w których musi opuścić pracę w celu zaszczepienia.

Ważne

Decyzja co do zwolnienia lub zwolnienia z prawem do wynagrodzenia należy wyłącznie do pracodawcy.

Odpowiedź resortu pracy z 14 kwietnia 2021 r. na zapytanie o zwolnienie pracownika od pracy na szczepienie przeciwko COVID-19

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas niezbędny do przeprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych (obecnie w tym zakresie obowiązuje ustawa z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi § 9 rozporządzenia).


Mając na uwadze, że szczepienia przeciwko COVID-19 mają charakter szczepień dobrowolnych, w opinii resortu brak jest obecnie podstaw prawnych do wskazania sytuacji, w których szczepienie na COVID-19 mogłoby zostać uznane za obowiązkowe szczepienie ochronne w rozumieniu powyższego przepisu.

Podobny pogląd wyraziło Ministerstwo Zdrowia oraz Główny Inspektorat Sanitarny, do których resort rozwoju, pracy i technologii zwrócił się o opinię w tej sprawie. Ministerstwo Zdrowia wskazało w szczególności, że na podstawie żadnych regulacji prawnych dotyczących szczepień przeciwko COVID-19, ustawodawca nie wprowadził obowiązku szczepienia przeciwko COVID-19. Zatem obowiązek poddania się przez pracownika takiemu szczepieniu nie został nałożony, a samo szczepienie przeciwko COVID-19 będzie dobrowolne.

Jednocześnie należy pamiętać, że zgodnie z ww. rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy (§ 1 rozporządzenia).

Oznacza to, że decyzja o zwolnieniu pracownika od pracy w związku z poddaniem się szczepieniu przeciwko COVID-19 zależy od woli pracodawcy (ma charakter dobrowolny). Pracodawca może zwolnić pracownika od pracy bez jak i z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Przy czym decyzja co do zachowania wynagrodzenia należy do pracodawcy. Odpowiednie regulacje przewidujące zachowanie przez danego pracownika prawa do wynagrodzenia także w omawianym przypadku mogą być zawarte np. w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania.

Pracodawca może także udzielić takiego zwolnienia w związku z załatwieniem przez pracownika spraw osobistych, w tym za odpracowaniem czasu takiego zwolnienia warunkującym zachowanie prawa do wynagrodzenia. Należy pamiętać, że uzyskanie przez pracownika odporności na wirus SARS-CoV-2 pozostaje także w interesie pracodawcy, dla którego oznacza to zmniejszenie ryzyka absencji pracownika w związku z COVID-19.

Zarządzenie pracodawcy decydujące o zwolnieniu od pracy na czas szczepień przeciwko COVID-19

Jeżeli pracodawca zdecyduje o zwolnieniach na czas szczepień, nie musi dokonywać w tym zakresie zmian przepisów zakładowych. Wystarczy zarządzenie pracodawcy (kierownika zakładu pracy, lub zarządu). Powinno ono określać, że czas nieobecności pracownika w związku ze szczepieniami jest usprawiedliwioną nieobecnością w pracy i ewentualnie, że za ten okres pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Wzór. Zarządzenie w kwestii zwolnień na szczepienia zakładowe
Pobierz wzór dokumentu

Zarządzenie Prezesa Zarządu XYV Sp. z o.o. w G.

nr 3/o/2021

z dnia 10 maja 2021 r.

W związku z przystąpieniem Spółki do programu szczepień przeciwko COVID-19 w zakładzie pracy zarządza się co następuje:

§ 1

Szczepienia przeciwko COVID-19 będą przeprowadzane w terminach uzgodnionych z PWDL – NZOZ Przychodnią Lekarską „RexMed” w G.

§ 2

  1. Pracownicy i inne osoby zatrudnione w Spółce mają prawo do zwolnienia od pracy na czas niezbędny do przeprowadzenia szczepień, jeżeli szczepienia będą przeprowadzane w godzinach pracy. Osoby wykonujące pracę zdalną w dniu szczepienia są zwolnione od pracy na czas niezbędny do przybycia do punktu szczepień, wykonania szczepienia i powrotu z punktu szczepień do wyznaczonego miejsca pracy zdalnej.

  2. Zwolnienia udzielane są bez konieczności składania wniosku, zgodnie z ustalonymi z PWDL terminami i kolejnością szczepień. Kierownicy działów zobowiązani są do poinformowania pracowników o indywidualnych terminach szczepień i zwolnieniach od pracy.

§ 3

Osoby zwolnione od pracy w związku ze szczepieniami przeciwko COVID-19 zachowują prawo do wynagrodzenia za czas zwolnienia.

§ 4

  1. Zabronione jest polecanie pracy kolidującej ze szczepieniami oraz pracy w godzinach nadliczbowych w dniu wyznaczonym jako dzień szczepienia dla danego pracownika.

  2. Polecenia pracy w dniach wolnych od pracy, dla osób, dla których te dni zostały wyznaczone jako terminy szczepień nie obowiązują i nie mogą być egzekwowane.

§ 5

Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

/-/ Marek Kowalski

Prezes Zarządu

Autor: 

Michał Culepa

Autor
Michał Culepa
Prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, wieloletni redaktor Serwisu Prawno-Pracowniczego, współpracownik merytoryczny największych wydawnictw prawniczych. Doświadczony trener i wykładowca. Autor licznych komentarzy i opracowań dotyczących m.in. zatrudnienia w jednostkach sektora finansów publicznych, instytucjach kultury, oświacie.