Oględziny miejsca wypadku przy wypadku pracownika zdalnego

Od samego początku pojawienia się koncepcji pracy zdalnej (nie mylić z telepracą) pojawiały się wątpliwości dotyczące możliwego wypadku pracownika wykonującego taką formę pracy na odległość. Część pracodawców stała na stanowisku, że zgłoszony wypadek pracownika zdalnego trzeba zweryfikować. Natomiast całkiem spora grupa uznawała, że zdarzenie takie jest wyłącznie prywatną sprawą pracownika zdalnego, uwzględniając w szczególności trudności natury dowodowej.

Nowe przepisy ustawy z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy kodeks pracy ostatecznie rozstrzygają kwestię tego czy wypadek przy pracy jest wyłącznie prywatną sprawą poszkodowanego, czy też nie. Wprawdzie przepisy o pracy zdalnej nie wskazują bezpośrednio obowiązku zawiadomienia o wypadku, jednak w sytuacji gdy zostanie on zgłoszony będzie podlegał takiemu samemu procedowaniu, jak wypadek zgłoszony przykładowo na terenie zakładu pracy (prawie).

Wyjątkową kwestią na gruncie postępowania powypadkowego w przypadku pracowników zdalnych jest przeprowadzanie oględzin. Jak wiadomo jest to często kluczowa czynność dla postępowania dowodowego – w zakresie odtworzenia okoliczności zdarzenia (coś na wzór eksperymentu procesowego). W przypadku pracy zdalnej oględzin miejsca wypadku dokonuje się w terminie uzgodnionym przez pracownika albo jego domownika, w przypadku gdy pracownik ze względu na stan zdrowia nie jest w stanie uzgodnić tego terminu, i członków zespołu powypadkowego.

Na podstawie czego zespół powypadkowych ma nabrać pewności, że oględziny są zbędne? Wydaje się, że duża w tym rola samego poszkodowanego lub świadka wypadku (domownika) zgłaszającego zdarzenie. Trudno o zasadność przeprowadzenia oględzin w sytuacji, gdy przykładowo pracownik zdalny uległ wypadkowi kosząc w czasie pracy trawnik w przydomowym ogrodzie. Podobna sytuacja będzie, gdy ostatecznie pracownik zdalny przyznał się, że wykonywał zakupy w pobliskim hipermarkecie, a doznany uraz w postaci złamanej ręki ma związek z poślizgnięciem się na mokrej powierzchni w sklepie, nie zaś z wpisywaniem danych do komputera na stanowisku pracy zdalnej.

Warto zauważyć, że nowy przepis z kodeksu pracy zwalniający zespół powypadkowy z możliwości przeprowadzenia oględzin posługuje się dość nieostrą konstrukcją odnosząc się do sytuacji, kiedy okoliczności i przyczyny wypadku nie budzą wątpliwości. Pytanie czy chodzi o brak wątpliwości po stronie zespołu powypadkowego? Czy chodzi o brak wątpliwości po stronie poszkodowanego? Czy musi zaistnieć jednomyślność w zakresie braku wątpliwości i okoliczności zdarzenia?

Nie można wykluczyć „zgrzytów”, kiedy to w ocenie zespołu powypadkowego nie ma wątpliwości i zespół zdecyduje się odstąpić od przeprowadzenia oględzin, a ostatecznie zapadnie decyzja, że zdarzenie nie było wypadkiem przy pracy. Czy wówczas istnieje możliwość zastosowania odstąpienia od przeprowadzenia oględzin? Formalnie, kierując się ogólnym i niedoprecyzowanym przepisem kodeksowym dotyczącym wypadku przy pracy zdalnej wydaje się, że można wówczas odstąpić od przeprowadzenia oględzin. Jednak będzie to sytuacja sporna, która może generować zastrzeżenia do protokołu, a w skrajnym przypadku skargę do PIP.

Uwzględniając powyższe, nawet jeżeli w ocenie zespołu okoliczności zdarzenia nie budzą wątpliwości, a poszkodowany upiera się przy oględzinach, z ostrożności procesowej lepiej je przeprowadzić w terminie uzgodnionym z podejrzanym. Nie ma co ryzykować kontroli inspektora pracy w zakresie postępowania powypadkowego realizowanego przy pracy zdalnej.